نشست بررسی نتایج نظرسنجی‌های اخیر درباره اعتراضات دی ماه ۹۶ با حضور جمعی از جامعه‌شناسان و اقتصاددانان و پژوهشگران در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری برگزار شد. در این نشست محمد آقاسی، رییس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران مطرح کرد که در دو مقطع زمانی طی یک‌سال گذشته براساس نظرسنجی‌های انجام‌شده وقوع اتفاقاتی نظیر اعتراضات دی ماه ۹۶ قابل پیش‌بینی بوده است.همچنین براساس نظرسنجی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری ٦٠ درصد جامعه ایرانی هنوز به اصلاح پذیر بودن شرایط کشور اعتقاد دارند، اما از سویی دیگر ۳۱ درصد این اعتقاد خود را از دست داده‌اند و اصلاح را تنها از طریق تغییرات اساسی امکان‌پذیر می‌دانند. همچنین نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که ۳۷درصد از مردم فکر می‌کنند که اعتراضات ادامه خواهد یافت و این به معنی کاهش امنیت روانی مردم و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در کشور خواهد بود. مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در نظرسنجی به «بررسی دیدگاه مردم ایران در خصوص تجمعات دی ماه ١٣٩۶» پرداخت. این گزارش به سفارش مرکز بررسی استراتژیک ریاست‌جمهوری و با حجم نمونه ٤٤٩٩ نفر از افراد بالای ١٨ سال در ١١ استان‌ کشور با طرح فنی نمونه‌گیری خوشه‌ای انجام شد‌ه است. با این حال به نظر می‌رسد که در غیاب سازمان‌ها و نهادهای مستقل نظرسنجی با بحران نظرسنجی‌های دقیق مواجه هستیم؛ نظرسنجی‌هایی که عمدتا از سوی نهادها و سازمان‌های خاص صورت می‌گیرد شاید با مقداری از محافظه‌کاری روبه‌رو شود، ‌محافظه‌کاری که شاید در پاسخ برخی پرسش‌ها تاثیرگذار باشد. همچنین تدوین و تهیه متن پرسش‌ها و گزینه‌های درنظر گرفته برای پاسخ نیز ممکن است گاهی جامع و مانع نباشد و پاسخ‌دهنده گزینه دقیقی برای انتخاب نداشته باشد از همین روی به ناچار نزدیک‌ترین گزینه را انتخاب کند. برای مثال آنچه در بخشی از نتایج نظرسنجی ایسپا در مورد صداوسیما به چشم می‌خورد این است که گزینه‌ها برای پیگیری اخبار اعتراض‌ها از سوی صداوسیما، ‌فضای مجازی و دوستان و آشنایان بوده و گزینه‌های احتمالی دیگر درنظر گرفته نشده است. صداوسیما صداوسیما نه‌تنها در مدت اخیر و در مورد اعتراضات دی ماه بلکه اساسا در پوشش خبری اغلب تجمعات اعتراضی همواره چندین گام عقب‌تر از سایر رسانه‌ها است و البته در رقابت با فضای مجازی همواره یک نهاد بازنده محسوب می‌شود. گرچه این‌بار به دلیل ماهیت نسبتا اقتصادی اعتراضات کمی مماشات کرده و تا حدودی این اعتراضات را با رویکرد انتقادی نسبت به دولت پوشش داد با این حال دستورالعمل‌های لازم برای چگونگی پوشش دادن این موضوع نیز تقریبا پس از ٤٨ ساعت ابلاغ شد. البته این رویه در مورد اعتراضات صنفی و سندیکایی که گاهی به تجمعات مقابل وزارتخانه‌ها یا پارلمان می‌انجامد یا اعتراضاتی که اغلب به حقوق سیاسی و مدنی شهروندان مرتبط است کمتر معمول است و دیده می‌شود. این مدعا دست کم در مورد اعتراضات دی ماه گذشته مورد تایید نظرسنجی ایسپا نیز هست. براساس نظرسنجی ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) تقریبا ٥٠ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی اخبار مربوط به اعتراضات را از صداوسیما دنبال کرده‌اند و باقی افراد یا از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی یا دوستان و آشنایان خود پیگیر اخبار مربوط به اعتراضات دی ماه امسال بوده‌اند. البته به نظر می‌رسد که در این نظرسنجی گزینه‌ای برای پیگیری خبری از شبکه‌های خبری خارجی وجود نداشته است. این درحالی است که در همین نظرسنجی قریب به ٦١ درصد از شهروندان بر این باور بوده‌‌اند که صداوسیما واقعیت تجمعات اخیر را نشان‌ نداده است و تنها ٢٢درصد معتقد بودند آنچه صداوسیما از تجمعات اخیر پخش کرده مطابق با واقعیات بوده است و البته باقی پاسخ‌دهندگان یا پاسخ نداده‌‌اند یا اظهار بی‌اطلاعی کردند که البته درصد قابل توجهی محسوب می‌شود. بر اساس نظرسنجی ایسپا نه‌تنها اغلب شهروندان معتقدند که پوشش خبری صداوسیما مطابق با واقعیات نبوده است بلکه  ٤٩ درصد معتقدند نحوه پوشش تفاوتی نداشته است و حتی ٢١ درصد هم نحوه عملکرد این رسانه را ضعیف‌تر از قبل ارزیابی کرده‌اند. در میان ٢٧ درصد هم در پاسخ به این ارزیابی گفته‌اند در مقایسه با قبل، صداوسیما بهتر عمل کرده است. فضای مجازی تقریبا ٤ روز پس از آغاز اعتراضات خیابانی تلگرام و اینستاگرام فیلتر شد. دو نرم‌افزاری که پرکاربردترین نرم‌‌افزارهای کاربران ایرانی است. بر اساس این نظرسنجی که در زمان فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام انجام شده است  ٥٨ درصد اذعان کرده‌‌اند که از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند که از این تعداد چیزی در حدود ٣٩درصد اخبار و مطالب سیاسی، ٣٧ درصد مطالب علمی و ٣٥درصد گفت‌وگوهایی با محتوای خانوادگی در این فضا دارند. اما نکته جالب در نظرسنجی ایسپا تعداد افرادی است که از فیلترشکن استفاده کرده‌‌اند. تقریبا ٤ روز بعد از آغاز اعتراضات که تلگرام به صورت موقت فیلتر شد٦٣ درصد کاربران این نرم‌‌افزار از فیلترشکن استفاده کرده‌اند و در مقابل ٣٥ درصد از فیلترشکن استفاده نکرده‌اند. نکته قابل توجه در مورد این نظرسنجی در مقایسه با اشارات برخی از مقامات وزارت کشور به گزارش تجمعات اخیر عیان می‌شود. گرچه این گزارش برای رییس‌جمهوری به صورتی تقریبا محرمانه و تفصیلی ارسال شد اما هم عبدالرضا رحمانی فضلی، ‌وزیر کشور هم حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی وزیر اشارات مختصری به این گزارش داشتند. بر اساس نتایجی که از گزارش وزارت کشور استخراج شده‌بود و رحمانی‌فضلی در مورد آن توضیح داد ایجاد محدودیت در کانال‌های شبکه‌های اجتماعی در جریان اعتراض‌های اخیر، دلیل کاهش ۵۰ درصدی حضور مردم در خیابان‌ها بوده است. این درحالی است که این نظرسنجی نشان می‌دهد بیش از نیمی از جامعه آماری از فیلترشکن استفاده می‌کردند و به اطلاعات و اخبار در این مورد دسترسی داشته‌اند. علاوه بر این آمار بر اساس نظرسنجی ایسپا  ٥١ درصد معتقد بودند تلگرام باید هر چه زودتر رفع فیلتر شود،  ١٧ درصد این فیلترینگ را تا زمان عادی شدن اوضاع کشور معمول دانسته و  ١١ درصد با فیلتر همیشگی شبکه‌های اجتماعی موافق بوده‌اند. دلایل اعتراض نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد که ٦٩ درصد از پاسخگویان خواسته اصلی معترضان را بهبود وضعیت اقتصادی و فضای کسب و کار می‌دانند و باقی افراد شرکت‌کننده در این نظرسنجی گزینه‌هایی چون رفع فساد مالی و اداری و مقابله با بی‌عدالتی را خواسته‌های اصلی شرکت‌کنندگان در تجمعات دانسته‌اند. گرچه در اطلاعات منتشر شده از این نظرسنجی مشخص نشده است که آیا پاسخ‌دهندگان به سوالات خود از شرکت‌کنندگان در تجمعات بوده‌اند یا خیر اما بر اساس اطلاعات رحمانی‌فضلی بر مبنای گزارش وزارت کشور سه عامل اصلی این اعتراضات تغییر نسل، تکنولوژی و سبک زندگی مطرح شد؛ موضوعی که به نظر می‌رسد اساسا در پاسخ‌های شرکت‌کنندگان در نظرسنجی ایسپا به چشم نمی‌خورد و عوامل یاد شده‌ عواملی دیگر همچون وضعیت اقتصادی، ‌فساد و عدالت اجتماعی است و اساسا گزینه‌های دیگر در این نظرسنجی درنظر گرفته‌ نشده است. همچنین با درنظر گرفتن گزینه‌های محدود دلایل اعتراض در نظر‌سنجی ایسپا، نتایج این نظرسنجی با نظر روز سه‌شنبه حسن روحانی در نشست خبری نیز متفاوت است. روحانی در اولین نشست خبری بعد از اعتراضات دی ماه در پاسخ به سوال خبرنگاری تاکید کرد که نباید تنها مطالبات مردم را اقتصادی دانست و نادیده گرفتن مطالبات سیاسی، ‌اجتماعی یا فرهنگی به نوعی نشنیدن صدای مردم محسوب می‌شود. این موضوع در تفاوت تحلیل‌های جریانی و جناحی نیز به چشم می‌خورد. اغلب چهره‌های نزدیک به جریان راست در تحلیل‌های‌شان از این اعتراضات بحث‌های معیشتی را مطرح می‌کردند و مستقیما دولت را متولی آن می‌دانستند در حالی که چهره‌های نزدیک به دولت و اصلاح‌طلبان در تحلیل‌ها از سایر نارضایتی‌ها که موجب این حجم از خشم و ناامیدی شده است نیز سخن می‌گفتند. دخالت خارجی بر اساس نظرسنجی اخیر ایسپا تقریبا ٦٦ درصد از شهروندان پاسخ‌دهنده در واکنش به صحبت‌های رییس‌جمهوری امریکا در حمایت از اعتراض‌ها بر این باورند که این مساله داخلی است و ارتباطی به مقامات سایر کشورها ندارد. باقی پاسخ‌‌دهندگان البته این اظهارات را در فضای بین‌المللی طبیعی دانسته یا کلا اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند و پاسخی نداده‌اند. نیروهای انتظامی اغلب تحلیلگران و ناظران اجتماعی بر این باور بودند که نیروهای انتظامی و نظامی در برخورد با معترضان دی ٩٦ با سعه‌صدر بیشتری نسبت به گذشته برخورد کردند. بر اساس این نظرسنجی اما کمتر از ٥٠درصد از شهروندان معتقدند که عملکرد نیروهای انتظامی و امنیتی در مواجهه با معترضان خوب بوده و تنها ٨/٣٧ درصد عملکرد این گروه را در مقایسه با تجمعات قبلی بهتر ارزیابی کرده‌اند و باقی عملکرد را ضعیف ارزیابی کرده یا اظهار بی‌اطلاعی کرده و پاسخی نداده‌اند. بازداشت پرسشگران موسسه نظرسنجی؛   محمد آقاسی رییس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در نشست انجام این نظرسنجی درباره اعتراضات دی‌ماه را سخت توصیف کرد چرا که تعدادی از پرسشگران حین نظرسنجی از سوی نیروهای امنیتی و انتظامی بازداشت شده‌اند. گفتني اينكه، ایسپا یکی از مراکز وابسته به جهاد دانشگاهی و شورای عالی انقلاب فرهنگی است که از سال ۱۳۸۰ با مجوز رسمی فعالیت می‌کند و در اکثر شهرهای مهم ایران دفتر فعال دارد. این نظرسنجی در روزهای ۱۵ تا ۲۵ دی در ۱۱ استان از ۴۵۰۰ نفر انجام شد.