اصولا یک اعتیاد به یک ماده یا رفتار دارای دو مشخصه است: ۱- فرد نیاز به مصرف مقدار بیشتر و بیشتری از آن ماده یا انجام بیشتر و بیشتر آن رفتار دارد تا ارضا شود. ۲- اگر فرد به مقدار بیشتری از آن ماده دسترسی نیابد یا امکان انجام بیشتر آن رفتار را نداشته باشد، احساس تحریک‌پذیری و ناراحتی می‌کند. علل زیست‌شناختی اعتیاد به بازی‌های ویدئویی بر خلاف سوءمصرف مواد روانگردان چندان معلوم نیست.  تحقیقاتی که بر روی افراد معتاد به قمار انجام شده است، نشان داده‌اند که هنگامی که این افراد قمار می‌کنند، میزان دوپامین، یک ماده شیمیایی ناقل عصبی در مغز که احساس لذت ایجاد می‌کند. ممکن است اعتیاد به بازی ویدئویی هم تغییرات مشابهی در مغز ایجاد کند. اما اعتیاد فقط با تغییرات شیمیایی در مغز قابل توضیح نیست، یک جنبه روان‌شناختی هم در اعتیاد وجود دارد این آگاهی در فرد که «من نمی‌توانم انجام این کار را کنار بگذارم و بدون آن از زندگی لذت ببرم. در اعتیاد به این بازی‌ها فریبندگی دنیای تخیلی را به‌خصوص در بازی‌هایی می‌توان مشاهده کرد که بازیکنان نقش یک شخصیت خیالی را ایفا می‌کنند. برای مثال کودک باهوشی که در مدرسه با همکلاسی‌هایش مشکل دارد و در مقابل آنان احساس ضعف می‌کند، می‌تواند در دنیای خیالی بازی به پیروزی و غلبه دست یابد و به تدریج ممکن است.این زندگی مجازی برای او جذاب‌تر از زندگی واقعی‌اش شود. دو نوع بازی ویدئویی که چنین دنیای خیالی ایجاد می‌کنند، یکی «بازی‌های آنلاین ایفای نقش با شرکت چند بازیکن» (MMORPG) و «بازی‌های  دامنه‌ای چندکاربری» (MUD) هستند. در بازی‌های MMORPG شبکه‌ای از افراد روی اینترنت با یکدیگر در تعامل هستند تا یک بازی را در دنیایی خیالی انجام دهند تا به اهدافی معین برسند، مأموریت‌های مشخصی را انجام دهند و به نمره‌های بالایی دست یابند. برای انجام این بازی‌ها باید اشتراک ماهانه پرداخت. در بازی‌های MUD عناصری از بازی‌های ایفای نقش، جنگیدن و کشتن در یک کانال گپ زدن اجتماعی با گرافیک محدود ترکیب می‌شوند. از برخی از مشهورترین بازی‌های آنلاین می‌توان به اینها اشاره کرد: EverQues، Ashera Call، Ultima Online، World of Warcraft، Final Fantasy، ٰ Vanguard و City Of Heroes افرادی که دچار اعتیاد به بازی‌های ویدئویی هستند، از یک دنیای خیالی مجازی برای ارتباط با افراد واقعی از طریق اینترنت به‌عنوان جایگزین تماس انسانی در زندگی واقعی استفاده می‌کنند.  برخی از افراد معتاد به بازی‌های ویدئویی ممکن است وابستگی عاطفی به دوستان آنلاین و فعالیت‌هایی پیدا کنند که روی صفحه کامپیوترشان خلق می‌کنند. افراد معتاد به بازی‌های ویدئویی از جنبه‌هایی از بازی‌های آنلاین لذت می‌برند که به آن‌ها امکان می‌دهد با از طریق بازی‌ها با دیگران معاشرت و نظرات را مبادله کنند به علت اینکه برخی از بازی‌ها نیاز به شمار زیادی از افراد دارد که به‌طور هم‌زمان وارد بازی شوند، مدت درازی در آن بمانند و وظایف معین‌شده بازی را به انجام برسانند،‌ ممکن است بازیکنان احساس تعهد و وفاداری به دیگر بازیکنان کنند. این وضعیت توجیه‌کننده فرد برای شرکت در این بازی‌ها و حس ارتباطی باشد که با دیگر بازیکنان که در غیر این صورت غریبه شمرده می‌شدند، دارد. آمارها نشان می‌دهند که مردان و پسران با احتمال بیشتری نسبت به زنان و دختران ممکن است به این بازی‌ها معتاد شوند. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که تقریباً از هر ۱۰ بازیکن از ۸ تا ۱۸ سال بازی‌های کامپیوتری یک نفر را می‌توان بازیکن بیمارگونه یا معتاد به بازی‌های ویدئویی شمرد.