‌به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس‌، کشور ایران با دارا بودن طولانی‌ترین خط مرزی با عراق در مقایسه با دیگر کشورهای همجوار‌، قرابت‌های ‌مذهبی و همگرایی سلایق دو ملت و اشتراکات فرهنگی، دارای مزیت‌هایی است که به اعتقاد کارشناسان، می‌تواند در توسعه روابط ایران با همسایه غربی خود مورد استفاده قرار گیرد. این قرابت فرهنگی دو کشور سبب شده است تا در سالیان پس از جنگ تحمیلی، مبادلات کالا و حجم تردد بین دو کشور سال به سال افزایش یابد. * عراق مقصد مناسب برای صادرات کالاهای ایرانی با بررسی آمار صادرات ایران به عراق و ثبات نسبی این آمار طی پنج سال اخیر می‌توان نتیجه گرفت که ایران جایگاه حداقلی خود را در بازارهای عراق پیدا کرده است و باید برای توسعه روابط تجاری و کسب سهم بیشتر این بازار تلاش ‌کند. طبق آخرین آمار منتشر شده در سال 95، کشور ایران 14.2 میلیون تن کالا معادل 6.1 میلیارد دلار به عراق صادرات انجام داده است؛ این در حالی است که ایران با این حجم صادرات تنها 12 درصد بازار عراق را در دست گرفته است و در چند سال اخیر کشور ترکیه توانسته است با پشت سر گذاشتن ایران و کسب 22 درصد بازار عراق، جایگاه دوم کشورهای صادر کننده به عراق را از آن خود ‌کند.   *تردد زیاد مسافران بین دو کشور ایران و عراق ‌وجود اماکن متبرکه زیارتی در عراق سبب شده است تا زائران زیادی از ایران به این کشور سفر ‌کنند، همچنان که مسافران زیادی در طول سال از عراق به‌منظور زیارت حضرت ثامن‌الحجج (ع) و سیاحت، به ایران سفر می‌کنند. در سال 95، تعداد یک میلیون و 300 هزار عراقی به ایران سفر کرده‌اند، همچنین طبق اعلام سرکنسول ایران در کربلا، بیش از 4 میلیون و 500 هزار ایرانی در سال 95 زائر عتبات عالیات بودند. به عبارت دیگر، جمع مسافران ایرانی و عراقی به 5 میلیون و 800 هزار نفر رسیده است که از این تعداد فقط 3 میلیون و 300 هزار تردد از مرزهای جنوبی کشور (شلمچه و چزابه) صورت گرفته است، این آمار نسبت به سال 94 با حدود 40 درصد رشد همراه بوده است. * حمل و نقل ریلی کلید توسعه ارتباطی با عراق این حجم از تبادل کالا و مسافر که ذکر شد، نیاز به زیرساخت‌های لازم جهت تسهیل امور حمل و نقل دارد که در حال حاضر همه به‌صورت جاده‌ای یا هوایی صورت می‌گیرد، از این رو  اتخاذ راهبردی اساسی برای حمل‌ونقل بین ایران و عراق جهت توسعه ارتباطات گردشگری و تجاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اهتمام به اتصال ریلی ایران به عراق با در نظر گرفتن مزیت‌های ذاتی حمل‌ونقل ریلی نسبت به جاده‌ای از جمله اقدامات اولویت دار در توسعه زیرساخت حمل و نقلی بین دو کشور است. طبق بررسی کارشناسان، صرفه‌جویی 30 سی‌سی در مصرف سوخت به ازای جابه‌جایی هر تن‌کیلومتر کالا توسط قطار نسبت به حمل جاده‌ای حاکی از آن است که با انتقال نیمی از این حجم بار صادراتی بر روی ریل می‌توان سالانه حدود 100 میلیون لیتر در مصرف سوخت صرفه‌جویی کرد.‌ علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌توان حجم زیادی از بار ترافیکی جاده‌ها در محورهای مواصلاتی غربی و جنوب غربی کشور به عراق کاست، زیرا بار حمل شده توسط یک قطار معادل 60 تریلی است و همین امر سبب کاهش تصادفات و هزینه‌های پنهان ناشی از آن خواهد شد. این موضوع قابل‌تعمیم به جابه‌جایی مسافر توسط قطار نیز است، هر قطار مسافری معادل 15 اتوبوس (همراه با ایمنی 60 برابری نسبت به جاده) و 4 هواپیما ظرفیت حمل مسافر دارد‌، با در نظر گفتن جابه‌جایی 2 میلیون نفر در سال (30 درصد از ترددهای کنونی بین ایران و عراق) توسط قطار به جای اتوبوس علاوه بر کاهش هزینه‌های ناشی از سوانح جاده‌ای و مصرف بی رویه سوخت می‌توان بیش از 50 درصد صرفه جویی در هزینه حمل و نقل نسبت به جاده برای مسافران به ارمغان آورد.  شیوه حمل وسیله نقلیه ظرفیت هر دستگاه تعداد سیر سالانه تعداد سیر روزانه  جاده‌ای اتوبوس 40 نفر 50هزار اتوبوس 140 اتوبوس ریلی یک قطار 600 نفر 3هزار قطار 9 قطار * محورهای ریلی در دست ساخت برای اتصال ایران به شبکه ریلی عراق در حال حاضر دو محور ریلی برای اتصال به خطوط ریلی عراق در دست احداث است. محور اول با عنوان راه‌آهن غرب شناخته می‌شود، این مسیر ریلی پس از رسیدن به مرز خسروی، از طریق خانقین به شبکه ریلی عراق متصل می‌شود؛ این پروژه که کلنگ اجرایی آن در سال 1380 به زمین خورد، پس از گذشت 16 سال و ساخت 180 کیلومتر از آن، پاییز امسال به کرمانشاه می‌رسد و برای رسیدن آن به مرز خسروی و اتصال به شبکه ریلی عراق، 260 کیلومتر دیگر پیش روی خود دارد. محور دوم که در جنوب غربی کشور واقع شده است، محور شلمچه ـ بصره نام دارد؛ این محور که شاخه غربی محور ریلی جنوب است، از اهواز به سمت مرز شلمچه منشعب شده است، برای اتصال این محور به استان بصره در خاک عراق، تنها نیاز به احداث یک پل بر روی اروند (مرز مشترک) و 32 کیلومتر خط آهن در خاک عراق است؛ در حال حاضر محور ریلی از بصره تا کربلا فعال بوده، به نحوی که اربعین سال گذشته (سال 95) زائران ایرانی عتبات پس از رسیدن به مرز شلمچه از قطار پیاده شده و این مسیر 32 کیلومتری را تا راه‌آهن بصره را با اتوبوس پیموده و در نهایت، مجدداً مسیر را با قطار تا کربلا پیمودند.   * اولویت محور جنوب برای اتصال ریلی به عراق باتوجه به ناامنی‌های سالیان اخیر در شمال عراق در حال حاضر 70 درصد بازار کالای صادراتی به جنوب عراق محدود شده است؛ همچنین آمار تردد زائران در سال 95 نشان می‌دهد، 3.3 میلیون تردد از مرزهای جنوبی کشور صورت گرفته است؛ بنابراین با در نظر گرفتن موارد فوق و با توجه به عملیات عمرانی بسیار محدود (ساخت یک پل + احداث 32 کیلومتر خط ریلی) می‌توان نتیجه گرفت که تکمیل محور جنوب با هزینه بسیار کمتر امکان اتصال ریلی به عراق را در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌سازد. وعده‌های تحقق نیافته رئیس‌جمهور برای تکمیل راه‌آهن شلمچه-بصره  بهمن‌ماه سال 94 بود که حسن روحانی،‌ در مراسم آغاز عملیات اجرایی برقی شدن راه‌آهن تهران- مشهد گفت: ‌باید همه قطارهای کشور را به بندرها اصلی و مرزهای کشور برای افزایش ارتباطات با همسایگان متصل کنیم؛ خط راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در آینده به کشورهای آذربایجان و عراق متصل خواهد شد و با اتصال راه‌آهن کشور به شهر بصره در عراق، امیدوارم مردم عزیز و زائران اباعبدالله الحسین (ع) در اربعین سال آینده (سال 95) با قطار به زیارت مرقد مطهر امام سوم شیعیان شرفیاب شوند». یک سال از وعده رئیس‌جمهور گذشت و همزمان با ایام اربعین سال 95، حسن روحانی در استان البرز به اقدامات انجام‌شده در خصوص تسهیل شرایط برای عبور و مرور مردم جهت شرکت در مراسم اربعین اشاره کرد و اظهار ‌امیدواری کرد: به‌زودی راه‌آهن ایران به راه‌آهن عراق متصل شود تا مردم کشورمان بتوانند در همه ایام زیارتی سال به عتبات عالیات مشرف شوند‌. بنابراین گزارش پیش‌ از این مسئولان دو کشور طی دو تفاهم‌نامه‌ای که در سال‌های 90 و 93 به امضاء طرفین رسید، توافق کردند، احداث پل توسط ایران و خط‌آهن 32 کیلومتری توسط عراق صورت پذیرد، اما پس از گذشت بیش از 5 سال از امضاء اولین تفاهم‌نامه، در مهرماه 95 مسئول راه‌آهن جنوب عراق ضمن اعلام عدم توانایی تأمین مالی برای احداث این خط توسط دولت عراق اظهار کرد حاضر است این پروژه را به‌صورت BOT و به مدت 25 سال به سرمایه‌گذاران خارجی (اولویت ایران) واگذار کند. بنا بر اظهارات وزیر راه و شهرسازی، برآورد اولیه ساخت 32 کیلومتر از پروژه موردنظر شامل مسیر تک خطه و پل دوخطه، 50 میلیون دلار معادل 185 میلیارد تومان است. ‌بنابراین گزارش علاوه بر مزایای اقتصادی موجود در صادرات کالا به عراق که رونق اقتصادی و اشتغال را برای کشور ما به ارمغان خواهد آورد، تسهیل زیارت خیل مشتاقان اباعبدالله و سایر معصومین (‌که سال‌به‌سال بر حجم آن افزوده می‌شود)، باید در اولویت‌ مسئولان قرار گیرد. در حال حاضر بزرگ‌ترین گلوگاه توسعه ارتباطی با عراق درزمینه حمل کالا و مسافر موضوع حمل‌ونقل است، همچنین ویژگی‌های ذاتی حمل‌ونقل ریلی که بزرگ‌ترین مزیت آن ظرفیت بالای حمل ایمن کالا و مسافر با کمترین هزینه است، ضرورت اتصال ریلی ایران به عراق را نشان می‌دهد.‌ این ظرفیت که با احداث فقط یک پل و 32 کیلومتر خط‌آهن با هزینه بسیار پایین امکان‌پذیر هست، نباید این‌همه سال مسافران و تجار را به‌زحمت انداخته و به نمادی برای خلف وعده‌های مسئولان تبدیل شود. انتهای پیام/ب