هند و چین سال گذشته با جدی ترین بحران در دوکلام در طول سه دهه گذشته مواجه شدند. طرفین نیروهای خود را در این منطقه مورد مناقشه بین چین و بوتان تقویت و رسانه های دولتی چین تقریبا همه روزه هند را به آغاز جنگ تهدید کرده و گفتند که هند باید از جنگ دو کشور در سال 1962 درس بگیرند. ناگفته نماند که چین ، هند را در آن جنگ شکست داد.مودی، قبل از ترک دهلی نو در صفحه توئیتر خود نوشت: در 27 و 28 آوریل از وهان درچین به منظور انجام گفت و گوهای غیررسمی با رئیس جمهور چین شی جین پینگ دیدن خواهم کرد. رئیس جمهور شی و من با یکدیگر در مورد موضوعات گوناگون مهم دوجانبه و بین المللی تبادل نظر خواهم کرد. ما در مورد چشم انداز و اولویتهای خود، مخصوصا با توجه به شرایط کنونی و آتی بین المللی، صحبت خواهیم کرد. ما همچنین تحولات حاصله را در روابط بین هند و چین از یک دیدگاه راهبردی و دراز مدت بررسی خواهیم کرد.هیچگونه دستورکار خاصی برای این گفت و گوها اعلام نشده بود ولی، مقامات طراز اول هند، افزایش اعتماد بین دو کشور و تضمین عدم تاثیر موضوعات کوچک بر روابط دوجانبه در آینده را نقطه مرکزی این گفت و گوها عنوان کردند. هیچ مقام هندی و چینی دیگری در این گفت و گوها حضور نداشت و هیچ یادداشتی نیز برداشته نشد و مودی و شی از طریق مترجم شفاهی تبادل نظر کردند. دبیر اول (سیاسی) سفارت هند در پکن «آر. مدهو سودان» مترجم مودی در این گفت و گوها بود.بنابه گفته منابع رسمی در دهلی نو، مودی و شی چندین بار در طول آن دو روز مذاکره کردند و مقامات طراز اول دو کشور رهبرانشان را تنها در چند نشست همراهی کردند.یانگ جیچی (Yang Jiechi)، یک عضو کمیته مرکزی حزب کمونیست چین و نماینده ویژه سابق این کشور در انجام گفت و گوهای مرزی با هند، وانگ ایی (Wang Yi)، وزیر خارجه چین و لیو ژائهیو (Luo Zhaohui)، سفیر چین در هند به رئیس جمهور شی جینپینگ کمک خواهند کرد و اجیت دوال، مشاور امنیت ملی هند و نماینده ویژه این کشور در انجام گفت و گوهای مرزی با چین، ویجی گوکله، قائم مقام وزارت خارجه هند و گوتام بامباواله، سفیر هند در چین در وهان به منظور کمک به مودی حضور داشتند.یک مقام وزارت خارجه هند درباره انگیزه این دیدار گفت که با توجه به تشدید روزافزون جنگ تجاری واشنگتن با پکن، چین به تقویت اعتماد با هند نیاز داشت و هند نیز در صورت توجه پکن به نگرانی های امنیتی دهلی نو، خواهان افزایش مبادلات تجاری خود با چین، بود.کارشناس امور سیاسی معتقدند که هر یک از دو کشور ، انگیزه و اهداف خاص خود از انجام گفت و گوهای غیررسمی سران را دنبال می کردند ولی هر دو نسبت به نتیجه مثبت این گفتگوها خوش بین بودند.مودی در طول چهار سال گذشته سه بار از چین به مناسبتهای گوناگون از جمله نشست سران کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) دیدن و11 بار با شی ملاقات کرده است ولی کارشناسان گفت و گوهای غیررسمی را بین مودی و شی را حائز اهمیت زیاد توصیف و دلایل گوناگونی را برای انجام آنها در این مقطع از زمان ذکر کرده اند.بنابه گفته این کارشناسان، هند احساس می کند که بحران سال گذشته دوکلام مرحله خطرناکی را در روابط بین هند و چین رقم زد و این تشنج باید هر چه زودتر، مخصوصا با توجه به برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان هند (لوک سابها) در سال 2019، مهار شود.هند همچنین سعی دارد که پکن را به همکاری با دهلی نو در زمینه های گوناگون از جمله اعمال فشار بر روی گروههای تروریستی فعال در پاکستان و عضویت در گروه تامین کنندگان هسته ای ترغیب کند.هند همچنین در طول چند سال گذشته بشدت در جهت کسب عضویت گروه تامین کنندگان هسته ای فعالیت کرده است و اکثر 48 عضو این گروه از جمله آمریکا از این تلاش هند حمایت می کنند ولی چین هر بار از عضویت هند در این گروه به خاطر خودداری دهلی نو از امضای پیمان عدم اشاعه هسته ای (ان.پی.تی.) جلوگیری کرده است.ناگفته نماند که توافق همه اعضای گروه تامین کنندگان هسته ای برای عضویت کشور جدیدی در این گروه ضروری می باشد.حضور روزافزون کشتی های جنگی و زیردریایی های چین در اقیانوس هند، که دهلی نو همواره آن را حیاط خلوت خود تلقی می کرده استف مایه بزرگترین نگرانی ها برای هند در طول سالهای اخیر بوده است.چین محاصره هند را از طریق بهبود روابط نظامی، سیاسی و اقتصادی خود با همه کشورهای همسایه هند از بنگلادش، میانمار، سریلانکا، نپال و مالدیو گرفته تا پاکستان، ایران و افغانستان از طریق طرحهای 'یک جاده- یک کمربند' و 'رشته مروارید' خود تکمیل کرده است.از طرف دیگر هر چند این دیدار بیشتر اقدامی تلقی شد که نشان دهنده تلاش دو کشور برای پشت سر گذاشتن تنش سال گذشته در منطقه دوکلم بود اما باید توجه داشت که نزدیکی روزافزون هند به آمریکا در طول سه سال اخیر برای مهار حضور چین در اقیانوس هند یک مایه نگرانی شدید پکن می باشد.هند در طول سالهای اخیر چدین قرارداد نظامی مهم را با آمریکا، یکی برای استفاده از پایگاههای نظامی یکدیگر و دیگری برای خرید 144 قبضه توپ بسیار سبک برای استقرار آنها در مرز با چین، امضا کرده است. هند و آمریکا همچنین رزمایش مشترک سالانه خود 'مالابار' را گسترش داده و ژاپن را در آن شامل کرده اند و این دو کشور در نظر دارند که استرالیا را نیز در آینده در این رزمایش ها وارد کنند.بیست و یکمین دور رزمایش مالابار در 10 الی 17 ژوئیه سال 2017 در آبهای خلیج بنگال در شرق هند عمدتا به منظور تقویت همکاری بین نیروهای دریایی هند، آمریکا و ژاپن برگزار شد.رزمایش مالابار در سال 1992 بین هند و آمریکا آغاز شد اما اکنون به مجموعه ای از رزمایش های چند بعدی با افزایش کشورهای شرکت کننده در آن و بهبود ماهیت عملیات تبدیل شده است.برگزاری این رزمایش در 2007 در آبهای خلیج بنگال، با توجه به حضور اولین بار کشتی های ژاپن، استرالیا، و سنگاپور در آنها حساسیت های زیادی برانگیخته و به مسایل سیاسی زیادی در منطقه دامن زد. استرالیا از آن زمان به علت اعتراض شدید چین به برگزاری این رزمایش از شرکت در آن خودداری کرده است. ژاپن مجددا در 2014 در این رزمایش در غرب اقیانوس آرام شرکت کرد و در 2015 بصورت یک عضو دائم این رزمایش در آمد.چین حضور این کشورها در رزمایش مالابار را به عنوان تشکیل ائتلافی برای مهار حضور را خود در اقیانوس هند تلقی و با آن بشدت مخالفت می کند.مخالفت شدید هند با طرح 'یک جاده- یک کمربند' چین، بخاطرعبور بخشی از آن از خاک کشمیر تحت اداره پاکستان، یکی دیگر از موضوعات مهم برای چین است.بخشی از کریدور 50 میلیارد دلاری اقتصادی چین و پاکستان که چین را به بندر گوادار در جنوب پاکستان متصل می کند از کشمیر تحت اداره پاکستان عبور می کند ولی از آنجا که هند این منطقه را بخش لاینفک خاک خود تلقی می کند بشدت با این طرح مخالفت می کند.می توان دید تلاش چین برای متقاعد کردن هند به کاهش سطح روابط خود با آمریکا و همچنین تشویق آن به پیوستن به طرح 'یک جاده - یک کمربند' از سوی دیگر برای دولت پکن منطقی به نظر می آمد اما هر دو مورد با ناکامی مواجه شد.اما بی شک مناقشه 150 ساله مرزی که میراث استعمار انگلیس است مرکز گفت و گوهای سران دو کشور بود. آنها پس از مذاکرات خود اعلام کردند ارتش های خود را درباره این مساله توجیه خواهند کرد تا از تنش کاسته شود و سعی خواهند کرد با اعتماد سازی، از وقوع حوادث مشابه جلوگیری کنند.دستاورد اصلی دیدار رهبران هند و چین ابلاغ این پیام مهم به منطقه بود که اکنون دیگر زمان حل اختلافات به روش گفتگو و تبادل نظر است و دوران رویارویی نظامی و جنگ سرد به سر رسیده است. هدف دو رهبر اثبات این نکته بود که برغم شمشیرهایی که در پشت قائم کرده اند اکنون درصدد هستند با دیپلماسی لبخند به جنگ اختلافات بروند.** رییس دفتر ایرنا - شبه قاره هند انتهای پیام /*