تیک های حرکتی را چگونه درمان کنیم؟ آیا تیک حرکتی(عصبی) دارید؟علت ایجاد این تیک های حرکتی چیست؟با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای کنترول و پیشگیری از تیک های حرکتی آشنا شوید.   علت شایع تیک های عصبی تيك‌، يكي از شايع‌ترين مشكلات رواني است كه به گفته كارشناسان دلايل شيوع آن چندان مشخص نيست، ولي تخمين زده مي‌‌شود بين ۵ تا ۲۵ درصد كودكان در سنين مدرسه نيز نوعي از اختلال تيك را تجربه مي ‌كنند.تيك‌‌ها حركات غيرطبيعي ناگهاني، مكرر، سريع و هماهنگي هستند كه معمولاً به راحتي قابل تقليد هستند. حركات به‌ صورتي مشابه مكرراً رخ مي‌‌دهند و بيمار قادر است به ‌صورتي ارادي براي مدتي كوتاه آنها را مهار كند، اما اين امر ممكن است سبب اضطراب بيمار شود.تيك‌ها در نتيجه فشار رواني تشديد مي‌شوند و حين فعاليت‌هاي ارادي و تمركز فكري كاهش يافته و در خواب از بين مي‌روند. دكتر پيرخائفي، روان‌شناس و عضو هيئت علمي دانشگاه، تيك‌ها را فعاليت‌هاي حركتي - صوتي مي‌داند كه به ‌صورت ناگهاني اتفاق مي‌افتند و در آن، فرد توان مقاومت خود را از دست داده و ظاهراً مقابله با‌ آن هيچ فايده‌اي نخواهد داشت. وي، پريدن گوشه‌ چشم، پرش در ناحيه ‌گردن و حركات اضافه در شانه را از تيك‌هاي حركتي مي‌داند و در خصوص تيك‌هاي صوتي ابراز مي‌كند، در اين ‌گونه تيك‌ها علاوه بر تكان‌هاي عضلات، سيستم صوتي نيز (مانند صاف كردن گلو، خرخر كردن و بالا كشيدن بيني و ...) درگير مي‌شود.تيك‌هايي كه به تازگي آغاز شده‌اند، اغلب نياز به درمان ندارند. توصيه مناسب به والدين و اطرافيان كودك مبتلا به تيك اين است كه توجهي به تيك‌ها نداشته باشند، زيرا تمركز روي تيك، باعث تشديد آن مي‌شود.اكثر تيك‌هايي كه تازه آغاز شده‌اند، مسير محدود و گذرايي دارند و به سمت اختلال جدي‌تري پيش نمي‌روند و حداكثر طيّ دوره‌هاي استرس‌آور عود مي‌كنند. معدودي از تيك‌ها بيشتر از يك ‌سال طول مي‌كشند.تيك در آقايان سه‌ برابر بيشتر از خانم‌ها است و تيك‌هاي مزمن بيشتر بين سنين ۶ تا ۱۲ سالگي ديده مي‌شوند. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------   اختلال های تیک کودکان انقباض های عضلانی تکراری و سریعیی است که به شکل انجام حرکات یا حتی تولید صدا بروز می کند و همیشه غیر ارادی است و اغلب در ناحیه سر و گردن رخ می دهد.در اطراف خود گاهی با افرادی سروکار داریم که مدام کلمات یا واژه های بیجا و غیرضروری را که به هیچ وجه نیاز به گفتن آن نیست، تکرار می کنند؛ کودکان در سنین 12-7 سالگی در 12-8 درصد موارد بیشترین میزان تیک را از خود نشان می دهند. تیک در میان پسران بیشتر از دختران است و ممکن است تا سن میانسالی ادامه یابد. میزان شیوع تیک در خانواده هایی که اعضای آن تیک دارند، به مراتب بیشتر است. تیک ساده مدت کوتاهی به طول می انجامد و به ندرت بیشتر از یک ثانیه تداوم دارد و بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می رود. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- علل ایجاد تیک در کودکان زمانی اعتقاد بر این بود که تیکها علامت بیرونی احساسات سرکوب شده و تعارضات و کشمکشهای درونی اند. امروزه در بسیاری از نقاط جهان آن را ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی می دانند. تاریخچه ی خانوادگی در مورد تیکها نشان می دهد که تقریباً در یک سوم همه ی موارد محققان بر این باورند که مسئله ، پایه ی ژنتیکی دارد یا در برخی حالات ممکن است این عادت از طریق تقلید به دست آید. همچنین مشخص شده است که رفتارهای تیکی در زمان فشارهای عصبی افزایش می یابد که این امر به «تیک عصبی» منجر می شود. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- تقسيم‌بندي تیک های حرکتی تيك‌ها را مي‌توان بر اساس ساده يا متعدد بودن، گذرا و مزمن بودن به ۴ گروه تقسيم كرد: تيك‌هاي ساده گذرا در كودكي بسيار شايع‌اند و معمولاً پس از يك ‌سال (‌اغلب طيّ چند هفته) خودبه‌خود بهبود مي‌يابند و عمدتاً نياز به درمان ندارند. تيك‌هاي حركتي معمول كه اغلب در حدود ۳ و نيم سالگي شروع مي‌شوند، به كودكان كمك مي‌كنند تا انرژي عصبي را آزاد كنند. ۷۵ درصد از كودكان، اين نوع تيك را در عرض ۶ ماه پشت سر مي‌گذارند. اگر كودك شما گرفتار تيك‌ شد، بهترين راه، ناديده گرفتن آن است. هيچ‌گاه او را سرزنش نكرده و يا تنبيه نكنيد. شما مي‌توانيد براي جلوگيري از تبديل شدن اين عمل به يك عادت، با تمرين كردن روش‌هاي پيشگيرانه، به كودكان‌تان كمك كنيد، ولي تيك‌هاي گذرا نبايد در برنامه كامل ترك عادت مورد توجه قرار گيرند. تيك‌هاي مزمن اگر تيك‌ بيش از ۱۲ ماه ادامه يابد، تيك مزمن محسوب مي‌شود. تيك‌هاي مزمن پايدار هستند و معمولاً انقباض ماهيچه در آنها بيش از حد و بسيار شديد است. اين تيك‌ها مشخصاً به‌ صورت حمله‌هاي دوره‌اي هستند و غالباً شدت آنها ماه به ماه، روز به روز يا حتّي ساعت به ساعت تغيير مي‌كند. در حقيقت، رفتار تيكي ممكن است براي هفته‌ها يا ماه‌ها كاملاً محو، اما دوباره ظاهر شودممكن است در هر سنّي پديدار شوند، اما اغلب در كودكي شروع مي‌شوند. درمان در اكثر موارد لازم نيست. بايد به بيمار توضيح داد كه اين اختلال اهميتي ندارد. تيك‌هاي ساده يا متعدد مداوم معمولاً از كودكي يا نوجواني و قبل از ۱۵ سالگي آغاز مي‌شود. در بسياري از موارد تيك‌هاي موردي روي مي‌دهد، اما بهبود كامل در خاتمه نوجواني رخ مي‌دهد. سندرم تيك‌هاي حركتي و صوتي متعدد مزمن اين سندرم به نام پزشك فرانسوي‌اي كه نخستين‌بار اين بيماري را توصيف كرد، "سندرم ژيل دولا توره" ناميده مي‌شود.اين اختلال معمولاً همراه با تحريك‌پذيري و وسواس است كه مي‌تواند موجب رانده شدن فرد از اجتماع شود و اين واكنش‌هاي اجتماعي منفي مي‌‌تواند فرد را به افسردگي دچار كند و حتّي در بعضي مواقع او را به سوي خودكشي نيز سوق ‌دهد. تيك‌هاي توره درصورت عدم ‌درمان مي‌توانند به حالتي مزمن در فرد تبديل شوند.در اين افراد حركات لب و دهان‌شان به‌ گونه‌اي هست كه انگار حرف‌هاي ركيك به زبان مي‌آورند، در صورتي كه اين طور نيست.بجز تيك‌هاي گذرا در ساير تيك‌هاي عصبي احتمال بازگشت وجود دارد.زماني اعتقاد بر اين بود كه تيك‌ها علائم بيروني احساسات سركوب شده و كشمكش‌هاي دروني‌اند. امروزه در بسياري از نقاط جهان آن را تركيبي از عوامل محيطي و زيستي مي‌دانند. تيك‌ تقريباً در يك سوم موارد، پايه ژنتيك دارد، اما در برخي حالات ممكن است اين عادت از طريق تقليد به دست آيد.همچنين، مشخص شده است كه رفتارهاي تيكي در زمان فشارهاي عصبي افزايش مي‌يابد كه اين امر به "تيك عصبي" منجر مي‌شود. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- انواع تیک کودکان تیک های چهره ای:شایع ترین تیک ها چهره ای است و می تواند به انواع مختلف تظاهر کند؛ مثل:پلک زدن، کشیدن ابروها، گازگرفتن لب، مکیدن لب، مکیدن انگشت و ناخن، درآوردن زبان از دهان، فین کردن، بوییدن چیزی، سرفه، جمع کردن، چین دادن پیشانی، تکان دادن گوش، قورت دادن آب دهان، سکسکه کردن، کندن مو، گرفتن ژست های مختلف یا درآوردن صدای حیوانات. تیک های گردن و اندام ها:چرخش غیرارادی گردن در جهت های مختلف، بالا انداختن شانه ها، کشیدن دست به مو و سر و صورت، خم کردن زانو و حرکات اضافی در راه رفتن و رفتارهای آرایشی در این دسته قرار دارند.تیک های صدادار: در این مورد می توان به عطسه، سرفه و تقلید صدای حیوانات اشاره کرد. صاف کردن گلو، خرناس در نوع کلامی یا بیان یک کلمه یا جمله ناسزا نیز از این گونه تیک ها هستند. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- اولین روش، عدم توجه مستقیم به تیک ها می باشد که توسط خانواده اعمال می گردد و در صورت پایدار و مزمن بودن می توان از روش های غیردارویی از جمله Habit Reversal Training)HRT) آموزش معکوس کردن عادت که شامل ۵ مرحله می باشد استفاده نمود: ▪ توصیف و تکرار تیک در آینه ▪ پیدا کردن جزئیات تیک توسط درمانگر ▪ تمرین شناسایی اولین علامت رخداد تیک ▪ آنالیز موقعیتی که تیک در آن رخ می دهد ▪ آموزش پاسخ فیزیکال عکس توسط بیمار ۱ تا ۳ دقیقه با آموزش این روش به کودک، بیمار می تواند علائم را تحت کنترل خود درآورد.فرد مبتلا را دعوا و یا مسخره نکنید، به جای آن رژیم غذایی و یا شیوه زندگی او را تغییر دهید.بیشتر تیک های عصبی به استرس و اضطراب ربط دارد. ایجاد آرامش از طریق ورزش های تنفس عمیق به مرور زمان این عارضه را برطرف خواهد کرد. عادت هایی مانند کشیدن گوش به علت خجالتی یا عصبی بودن به مرور زمان به تیک عصبی تبدیل می شود. بنا براین سعی کنید این عادت ها را رفع کنید. گاهی اوقات این حالت ها بر اثر کمبود ویتامین و ماده معدنی مانند منیزیم در بدن ایجاد می شود. مصرف قرص های مولتی ویتامین می تواند در رفع این عارضه موثر باشد. اگر علت این عارضه مصرف داروی معینی است، با پزشک مشورت کنید تا داروها را تغییر دهد. تیک های مربوط به اضطراب، مسائل عاطفی و روحی یا حالت عصبی را می توان با درمیان گذاشتن استرس ها و مشکلات زندگی با فرد نزدیکی به حداقل رساند و گاهی نیز از بین برد. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- طب سنتی برای درمان تیک عصبی باید تقویت کننده عصبی مانند سنبله طیب با عسل یک قاشق چایخوری صبح زود و گل بهار نارنج با عسل یک قاشق چایخوری اول مغرب مصرف کنند.چیزهای ترش و تندو تیز برایشان سم است و نباید مصرف شود. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- درمان تیک کودکان برای درمان این گونه رفتارها در درجه اول باید محیط خانواده را بررسی و به اطرافیان گوشزد کرد که انتظارات بیش از حد و فشار آوردن روی فرد برای ترک یا کاهش این رفتارها نه تنها مفید نیست، بلکه نتیجه عکس دارد و باعث تشدید تیک می شود. تجربه نشان داده است که تذکر مستقیم یا تنبیه کودک برای ترک رفتار عادتی به هیچ وجه مؤثر نیست و باید از شیوه تربیتی مبتنی بر تشویق استفاده شود. در مواقعی که کودک تیک ندارد، باید بیشتر به او توجه یا او را نوازش کرد و در مواقعی که تیک از خود نشان می دهد، با بی اعتنایی به آن و جایگزین کردن فعالیت هایی مانند نقاشی، موسیقی، بازی ها و... می توان به روند ترک عادت کمک نمود. نحوه برخورد با تیک های عصبی در کودکان تیک ها همگی موقتی هستند و غالبا زمانی ظاهر می شوند که کودک دچار فشار روانی یا خستگی گردد و هنگامی که کودک به حالت عادی برگردد، تیک ها هم ناپدید می شوند. در کودکان کم سن تر برخی از انواع تیک ها نسبتا شایع هستند و معمولا نشانه بیماری نمی باشند، بنابراین تیک ها خطرناک نیستند؛ اما می توانند تحریک کننده باشند والدین هم نباید نسبت به تیک واکنش غیرطبیعی نشان دهند، زیرا ممکن است به اضطراب کودک افزوده شود و تیک را بیشتر کند. از سوی دیگر هر وقت کودک خسته شود، تیک های او بیشتر می شود پس والدین باید سعی کنند که استراحت کافی به کودکانشان بدهند، خونسرد باشند تا فشار روانی کودک شدت نیابد. همچنین اگر تیک کودک تکان دادن سر است، هیچ گاه والدین او را تنها نگذارند و اطراف تختخواب بالش هایی بگذارند تا به خودش صدمه نرساند.به لحاظ این که رفتارهای تیکی غالبا با فشار روحی تشدید می شوند عناصری را در زندگی کودک جستجو کنید که ممکن است منشأ ناراحتی یا نگرانی او شود نظیر این که آیا آنان تلاش می کنند از تکالیف مدرسه و درس ها عقب نمانند؟ آیا انتظارات ورزشی آنان بالاست؟ آیا مشکلات زناشویی باعث پریشانی آنها می شود؟ برای کاهش تنش های احتمالی کودکان تا آنجایی که ممکن است برای ایجاد آرامش و اطمینان و حذف موقعیت های فشارزا بکوشید و با آنان رئوف و مهربان باشید.متخصصان تاکید دارند کودکان مبتلا به تیک های ناگهانی حرکتی یا گفتاری نیاز به صبر، محبت و آرامش والدین دارند. تیک ها هیچ گاه ارادی نیست لذا این تیک ها با عصبانی شدن کودک تشدید می شود و به هنگام آرامش کودک کاهش می یابند به همین دلیل آرامش در محیط زندگی کودک مبتلا به تیک از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و والدین کمتر باید به حالت های کودک خود توجه کنند.  -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم مرجان امینی + 1 - 0