این گپ و گفت صمیمانه خبرنگار فرهنگی ایرنا با علیرضا پوراستاد خواننده جوان موسیقی سنتی درباره مسائل مختلف موسیقی است که تقدیم می شود.«گرامافون»، آخرین اثر علیرضا پوراستاد در مقام خواننده، از جملۀ آلبوم هایی است که با نگاهی نو به موسیقی اصیل ایرانی توانسته است مسیری تازه در این پس کوچه های پر پیچ و خم بگشاید. خوانندۀ جوان حوزۀ موسیقی سنتی ایران که این روزها به تازگی آلبوم خود را با نام «گرامافون» روانۀ بازار کرده، ضمن ابراز خرسندی از این امر که امروز در حوزه موسیقی و خصوصاً نوازندگی با نسل جدیدی از هنرمندان روبرو هستیم، گفت: امروز هنرمندانی با سن و سال نسبتاً پایین و در عین حال با مهارت و آگاهی مطلوب در اکثر ارکسترهای بزرگ می درخشند این در حالی است که در آهنگسازی در دورۀ گذار به سر می بریم. از او سوال کردم با توجه به تعداد خوانندگان امروز در حوزه موسیقی، سطح کیفی آثار جوانان را چطور ارزیابی می کنید؟پوراستاد پاسخ داد: به طور کل در حوزه موسیقی خصوصاً نوازندگی ما با نسل جدیدی از هنرمندان جوان خوب روبرو هستیم. اما در مورد آهنگسازی در دوره گذار به سر می بریم. در تمام طیف ها نوعی سردرگمی وجود دارد، سردرگم بین اصالت و مدرنیته؛ در ادامه از او پرسیدم با توجه به تغییر ذائقه مردم در حوزه موسیقی، برای بازگشت نگاه مثبت مردم به موسیقی اصیل باید دست به تولید چه آثاری زد؟ خواننده جوان اظهار داشت: با قبول این موضوع که ذایقه مردم تغییر کرده است، باید به این سوالها پاسخ بدهیم که آیا واقعا ذایقه مردم افول کرده است؟ آیا مردم نسبت به موسیقی، شعرو صدا سخت گیر شده اند؟ آیا اثرقابل و مطلوبی ارایه شده است که باب طبع مردم باشد؟ و سوال بزرگتر اینکه آیا معیار سنجش موفقیت یک اثر هنری فقط میزان محبوبیت اثر در بین مردم است؟ پاسخ این سوالها بستگی به زاویه دید شخص هنرمند دارد. اگر هنرمندی به دنبال تسخیر قلب عوام و اکثریت باشد، مطمئنا موسیقی سنتی آن هم به این شیوه ی امروزی مسیر درست و مطمئنی نیست. پوراستاد ادامه داد: در حالت دوم اگر به فکر هنر برای هنر باشد باید عاشقی واله و شیدا باشد که با کمترین مخاطب ولی مخاطبی خاص به مسیر خودش ادامه دهد. او افزود: در نهایت به نظر من در این سالها متأسفانه به واسطه شرایط اجتماعی، محدودیت ها و کم کاری هنرمندان صاحب ذوق موسیقی نزول کرده است و به موازات آن با ارایه آثار استاندارد پایین تر سلیقه و ذائقه مردم افول کرد.سوال کردم علت دور شدن نسل جوان از موسیقی اصیل و سنتی چیست؟ گفت: ما در دوره ای زندگی می کنیم که همه برای آگاهی از سخت ترین و پیچیده ترین مسائل با چند کلیلک به کل متون علمی در تمام جهان دسترسی داریم.پوراستاد در عین حال گفت: در عصر سرعت و ارتباطات زندگی می کنیم؛ عصری که گاهی سرعت ورود اطلاعات آنقدر بالا رفته که عمق آگاهی و درک کمتر شده است. ما در عصر سرعت این گونه تربیت شده ایم.در این دوره شعری مانند شعر حافظ، سعدی، مولانا و شاعرانی ازین دست که نیازمند مکث در تفکر است. لازم دارد شما لحظه ای متوقف شوید. نیاز به سکوت و تفکر دارد شعریست که مبنای عقلی یا عرفانی دارد.او گفت: قرار نیست شما بشنوید و عبور کنید؛ قرار نیست آوازی با شعر حافظ پخش بشود و شما مشغول کارهای روزانه باشید، ذات موسیقی جدی و عمیق چنین است. چند نفر می توانند سه اثر از موتزارت را پشت سر هم گوش دهند و لذت ببرند؟ هنر وقتی عمق پیدا کرد برای لذت بردن نیاز به علم و شناخت دارد؛ با این تفاسیر نسل جوان یا از شعر لذت نمی برد و همذات پندازی نمی کند یا با موسیقی ارتباط نمی گیرد.وی در پاسخ به این سوال که در حوزه موسیقی امروزآیا آثار سمپل ضربه بزرگی به حوزه کارهای ارکسترال وارد کرده است اظهار اشت: حسی که در انگشتان و روح نوازنده وجود دارد به هیچ عنوان در آثار ارکسترال سمپل احساس نمی شود سمپل ها برای موسیقی ای مفید خواهد بود که اصواتش ما به ازای بیرونی و طبیعی نداشته باشند؛ مگر می شود صدای تار یا سه تار را سمپل کرد و با همان کیفیت ارائه داد. وی خاطرنشان کرد: یادش بخیر استاد لطفی حتی می گفتند «نت نویسی هم برای موسیقی ایرانی کافی نیست چون موسیقی ایرانی نکات و ظرایفی دارد که نت ظرفیت آن را ندارد.»پوراستاد گفت: سمپل ها هم می توانند باعث سرعت شوند و هم می توانند ضربه بزنند. مثلاً همین موسیقی الکترونیک با سمپل ها رونق گرفت. رشد کرد و سرعت ساخت موزیک الکترونیک به واسطۀ همین سمپل ها افزایش پیدا کرد اما برای ارکستر به سختی می شود سمپل را جایگزین آن شور و حال و احساس نوازنده کرد.سوال کردم بسیاری از بزرگان موسیقی که در دهه های هفتاد و هشتاد فعالیت می کرده اند، امروز کم کار شده اند و یا کاری انجام نمی دهند. آیا از نظر شما می توان گفت که هنرمندان موسیقی هر چند خلاق و پر توان و پر کار دوره درخشش و دوره افول دارند؟خواننده جوان حوزۀ موسیقی سنتی ایران پاسخ داد: برای این که درست نتیجه بگیریم باید دلیل کم کاری این اساتید بررسی شود. ممکن است برای برخی از بزرگان دوران درخشش شان گذشته باشد و دچار افت شده باشند. همان طور که اساتید زیادی داریم که در آهنگسازی موفق نبودند و یا یک آلبوم موفق دارند و پس از آن دیگر ادامه ندادند و فقط نوازنده های ماهر و توانمندی هستند. پوراستاد ادامه داد: در همین دهه گذشته شخصیت هایی مثل کیان نژاد، عندلیبی، ارشد طهماسبی، خوشدل و ... اکنون در کجای موسیقی هستند؟ موسیقی در خون اینهاست. نمی شود گفت که چشمه ای بود و خشکید. این بزرگواران هروقت آسمانی بود دیده شدند ،ولی اگر نوری نباشد زیبایی دیده نخواهد شد. ما هیچ نیستیم، جز سایه ای ز خویش/ آیین آینه، خود را ندیدن است.سوال کردم با همه سختی ها و مشقت هایی که تولید موسیقی دارد، بسیاری از افراد به دنبال مطرح شدن و چهره شدن هستند و می خواهند تنها با پول در این حوزه ورود پیدا کنند و بدرخشند. نظر شما در این باره چیست؟ اظهار داشت: همان طور که در سوال بیان کردید با پول می توان وارد هر حوزه ای شد. موسیقی، ورزش سینما و .. می شود با پول شروع کرد اما نمی توان ادامه داد؛ البته در موسیقی پاپ با پول می شود چند صباحی بیشتر حضور داشت. یعنی در مرحله اول باید هنر قابل ارایه ای وجود داشته باشد تا بشود با هزینه کردن آن هنر را به گوش مردم رساند در غیر این صورت به هیچ عنوان ماندگار نخواهد شد؛ به خصوص در موسیقی جدی، موسیقی با کسی شوخی ندارد. بزرگان این حوزه معیار و میزان سنجش دارند. در هنر، وجود پول و اسپانسر فقط می تواند سرعت رشد و پیشرفت را افزایش دهد.از پوراستاد پرسیدم بنظرشما تفاوت شهرت و محبوبیت در چیست و شما به دنبال کدام یک هستید؟ پاسخ داد: نهایت شهرت بر سر زبانها افتادن است. حتی ممکن است خیلی ها به بدی شهرت پیدا کنند مانند هیتلر، اما جایگاه محبوبیت قلب و روح انسان است. شهرت یعنی شخصی را بشناسی. اما کلمه محبوبیت از حب می آید یعنی هم طرف را می شناسی و هم دوستش داری. در مورد قسمت دوم سوال. در حال حاضر به دنبال هیچ کدام نیستم. این موسیقی که ما دنبال می کنیم رابطه ای با شهرت ندارد ولی طبق برنامه ای که دارم در سال های آینده هم به شهرت و هم به محبوبیت فکر می کنم.به او گفتم با توجه به قیمت پایین نسخه اصلی و با کیفیت آلبوم های موسیقی در بازار کشور، هنوز مردم گرایش بیشتری به دانلود آثار به صورت غیر قانونی از اینترنت دارند. به نظر شما چطور می توان مردم را با ضرورت خرید نسخه اصلی آثار موسیقی آشنا ساخت؟اظهار داشت: در سال های اخیر حرکات خوب فرهنگی در این مورد انجام شده و ما شاهد آن بودیم که وقتی مخاطب احساس کند برای آلبوم موسیقی که با آن روبرو است زحمات زیادی کشیده شده و هزینه های سنگینی داشته است. با کمال میل نسخه اصلی آن را تهیه می کند. هرچند باید قبول کرد راحت ترین کار برای دسترسی به یک آهنگ، دریافت از اینترنت است؛ پس باید راهی اندیشید که از همین اینترنت خرید آلبوم انجام شود.به پوراستاد گفتم وجود موسیقی رپ در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟ گفت: هرموسیقی اگر با علم، تفکر و هدف همراه باشد قابل احترام است. در کشور ما هم هستند خوانندگانی که واقعا برای این ژانر زحمت کشیدند مسایل اجتماعی و فرهنگی را در قالب همین موسیقی و کلام به خوبی بیان کردند.سوال کردم بزرگترین مشکل پیش روی تولید کنندگان آثار موسیقی در کشور چیست؟گفت: اکثر مراحل تولید قسمتی از کار هنری یک موزیسین محسوب می شود از ساخت آهنگ تا ضبط و نوازندگی و میکس و... اما اخذ مجوزها و هم چنین داشتن فرصت های برابر در معرفی آثار و پخش از مشکلات بزرگ تولید کنندگان است.فراهنگ ** 1355 **1823 خبرنگار: علی اکبر قزوینیان* انتشار: طاهره نبی اللهی انتهای پیام /*