هفته نامه همشهری جوان - لیلا شوقی: ترس و نگرانی اولین واکنش به شنیدن اسم «کیست» است اما آیا کیست ها به اندازه اسم شان ترسناکند؟ تقریبا در تمام اعضای بدن ممکن است ضایعه ای به نام کیست به وجود بیاید. کیست ها در واقع کیسه های توپی شکلی هستند که درون آنها پر از آب، خون و حتی بافت هایی از بدن، مثل ناخن، مو و پوست است. بیشتر کیست ها خطری ندارند، پس فکر نکنید با مبتلا شدن به یکی از این توپ ها زندگی تان فلج می شود. شاید اختلالی در زندگی تان به وجود بیاید اما باید بدانید که کیست ممکن است به سراغ هر کسی برود. آنچه اهمیت دارد این است که وجود کیست در اندامی، نشانه شروع بیماری حاد در آن اندام نیست، پس زیاد نگران نباشید و ترس و دلهره را کنار بگذرارید چون این توپ های کوچک خیلی وقت ها آنقدر هم مهم نیستند.چاق و لاغر قدیم ترها کیست تخمدان بین چاق ها شایع بود اما الان عدالت برقرار است و همه افراد چه چاق چه لاغر در معرض این هستند که در سونوگرافی شان کیست دیده شود.5 درصد 5 درصد کیست ها ممکن است خطرناک باشد. در صورتی که کیستی بترکد، می توان گفت آن کیست جزء آن پنج درصد خطرناک است. بعضی از توده های تخمدان در ابتدا شبیه به کیست های معمولی اند. البته پزشکان از همان ابتدا می دانند که این شبه کیست ها توده اند. این یعنی تصور نکنید که توده ها در ابتدا کیست بوده اند.کیست های اصلی و شایع تقریبا در همه جای بدن تان ممکن است کیست به وجود بیاید اما در بعضی از اندام ها وجود کیست ها شایع تر است.در ادامه مهم ترین اندام هایی را که ممکن است کیستی شود لیست کرده ایم. کیست پستان سرطان نیست * چطور به وجود می آید: وقتی که غده ها و بافت همبند سینه، زیادی رشد کنند، مجراهای شیری بسته می شوند، در نتیجه بافت ها بزرگ و پر آب می شوند. * عوارض: درد تنها عارضه این نوع کیست هاست. باید توجه داشته باشید که کیست های سینه نمی تواند خطری داشته باشد، بنابراین اگر کیست دارید، هوا برتان ندارد. با کیست های ساده به سرطان سینه مبتلا نمی شوید. * درمان: در صورت ابتلا به کیست پستان، پزشکان معمولا قرص های ویتامین E و شربت عصاره کل مغربی تجویز می کنند. * در چه سنی شایع تر است: در سنین باروری، یعنی پانزده تا چهل و پنج سالگی، احتمال دچار شدن به کیست بیشتر است. * جنسیت چه نقشی دارد: آقایان به هیچ عنوان به کیست پستان مبتلا نمی شوند چون فقط بافت های شیردهی مستعد کیست است. کیست تخمدان خطر ترکیدن * چطور به وجود می آید: توده های تخمدانی معمولا خوش خیم اند که اغلب از نسج تخمدان تولید می شود. ممکن است کیست های تخمدانی از فولیکول های سطح تخمدان سرچشمه بگیرد. استرس، استفاده بی رویه از داروهای ضد باروری و تغییرات هورمونی از دلایل به وجود آمدن کیست ها هستند. * عوارض: درد و تغییرات غیر عادی در سیکل ماهانه از عوارض مبتلا شدن به کیست های تخمدان است. * درمان: پزشک احتمالا داروهای تنظیم هورمونی تجویز می کند. هر چند که این کیست ها در بازه یک ماه تا سه ماهه از بین می رود اما اگر کیست بترکد احتمالا کار به جراحی کشیده می شود. * در چه سنی شایع تر است: کیست تخمدان هم درست مثل سن کیست پستان است، احتمال دارد در بازه سنی پانزده تا چهل و پنج سال کیست تخمدان سراغ افراد بیاید.* جنسیت چه نقشی دارد: کیست تخمدان مخصوص خانم هاست. کیست کلیه مواظب جیب تان باشید * چطور به وجود می آید: تجمع ادرار در بخش هایی از کلیه باعث به وجود آمدن کیست کلیه می شود. * عوارض: تقریبا هیچ عوارضی ندارد مگر این که پهلودرد به سراغ تان بیاید که البته این موضوع خیلی نادر است. کیست های کلیه زندگی شما را مختل نمی کنند پس کاری به کارشان نداشته باشید. * درمان: هیچ درمانی برای کیست کلیه وجود ندارد. قاعدتا درمان هم نمی شوند چرا کهت بی اهمیت هستند. اگر دیدید اورولوژیستی به شما پیشنهاد داد که با روش های نوین پزشکی مثل سوزن زدن کیست، درمان تان کند، بدانید که فقط می خواهد جیب تان را خالی کند. البته در موارد نادر مثل وجود درد و بزرگ شدن می توانید از این روش درمانی استفاده کنید. * در چه سنی شایع تر است: کیست کلیه، کیست کهولت سن است. افراد بالای 40 سال بیشتر در معرض این بیماری هستند. * جنسیت چه نقشی دارد: هم خانم ها و هم آقایان به کیست کلیه مبتلا می شوند اما کیست کلیه در آقایان بیشتر است.   کیست مغز سرتو بدزد رفیق * چطور به وجود می آید: اگر به سر ضربه ای وارد شود یا سابقه سکته مغزی در شخص وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به کیست مغزی بیشتر است. به جز همه اینها ممکن است کیست مغزی مادرزادی باشد و از بدو تولد آن بالا، لانه کرده باشد اما یکی دیگر از دلایل وجود کیست مغزی، عفونت و وجود انگل در مغز است. * عوارض: هیچ عوارضی ندارد و تا زمانی که سی تی اسکن و ام آر آی انجام نشود فرد نمی فهمد که در مغز کیستی جا خوش کرده است. * درمان: کیست های مغزی درمان ندارند و عموما هم جراحی نمی شوند چون خیلی نگران کننده نیستند. تنها کیست هایی که می توانند نگران کننده باشند، کیست های عفونی و انگلی هستند. اگر کسی به این نوع از کیست ها مبتلا شود، حال عمومی اش به هم می ریزد و تنها راه چاره هم جراحی است. بقیه کیست های مغزی خوش خیم هستند. * در چه سنی شایع تر است: در همه سنین ممکن است. * جنسیت چه نقشی دارد: زنان و مردان به یک نسبت به کیست مغزی مبتلا می شوند. تفاوت بین توده و کیست کیست ها به نظر ملت خطرناکند چون فکر می کنند کیست ها سنگ اولیه بنای توده ها هستند اما حقیقت این است که توده ها و کیست ها با هم فرق دارند. در ادامه تفاوت بین این دو نوع را توضیح داده ایم. * شکل: کیست ها اغلب دایره و بیضی شکل اند. توده ها اما تقریبا به هر شکلی دیده می شوند. ممکن است که تصویر توده شما در سی تی اسکن شبیه به یک شیء عجیب الخلقه باشد. کیست های تان اما شکل منظمی دارد. * جنس: بر خلاف کیست ها که عموما مایع هستند، توده ها جامدند. اغلب توده ها، بافت جامد آن عضوی را که در آن تشکیل شده اند، دارند. البته بافتی نامنظم و تا حدودی تغییر شکل داده شده. * عوارض: درد عارضه اغلب توده هاست، شل شدگی پوست و تغییر رنگ آن قسمت از پوست، از عوارض توده های زیر پوستی اند. توده های زیر پوستی اغلب قابل لمس است، حتی اگر توده چربی باشد. فشار و اثرگذاری در نواحی دیگر بدن هم از عوارض توده های درون بدن است. مثلا اگر در درون ریه توده باشد، شخص تنگی نفس می گیرد یا اگر توده شکمی داشته باشد، ممکن است در روده ها احساس فشار کند. * نوع: توده ها یا خوش خیم اند یا بدخیم. عموما حد وسطی وجود ندارد. اما کیست ها همه خوش خیم اند. * درمان: فرقی ندارد که توده خوش خیم است یا بدخیم. باید آنها را از بین برد. پایان کار اغلب توده ها جراحی است. البته بسته به نوع و جای توده، انواع کوچک کردن های آن با اشعه یا دارو هم راهکار دیگری است. 98% بعضی کیست ها به تومور تبدیل می شوند اما همه تومورها سرطانی نمی شوند. موارد نادر ممکن است کیست تبدیل به تومور خوش خیم و در موارد خیلی نادر تبدیل به سرطان شود. مثلا کیست های درموئید در اصل تومورهایی اند که 98 درصد آنها خوش خیم به شمار می آیند. پیشگیری از کیست باید قبول داشته باشید که کیست ها با وجود بی اهمیت بودن اما باز هم مهم هستند. برای این که احتمال وجود کیست ها را کاهش دهید، بهترین راه این است که سبک زندگی تان را تغییر دهید.تشخیص دهید به دنبال درمان اگر به کیست مبتلا شده اید، منتظر علامت و نشانه خاصی نباشید. کیست ها هیچ علامتی ندارند و شما تنها از راه های مختلف تصویربرداری، مثل انجام سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی می توانید بفهمید که کیستی در بدن تان جا خوش کرده است. ارگانیک بخورید تر و تازه از غذاهایی که مواد نگهدارنده دارند استفاده نکنید. سعی کنید سبزیجات و میوه هایی را بخورید که با کود شیمیایی رشد نکرده اند. از مواد غذایی ارگانیک استفاده کنید. بهترین کار این است که از فروشگاه هایی که مواد ارگانیک می فروشند، خرید کنید. در حد امکان غذاهای تازه مصرف کنید. دور غذاهای نمک سود شده، کنسروی و دودی را خط بکشید. وزن کم کنید عقربه های روی ترازو کاهش وزن باعث بهبود شاخص هایی مثل قند خون، چربی خون و انسولین می شود. کاهش وزن به میزان 5 تا 10 درصد می تواند به درمان کیست های تخمدان تان کمک کند. اگر چربی دور شکم دارید، به فکر آب کردنش باشید. با کاهش چربی های شکمی، تخمک گذاری در تخمدان بهتر انجام می شود. کافئین و تند و تیزها را کنار بگذارید روشنفکری بدون قهوه از کافئین استفاده نکنید. نوشیدنی های کافئین دار می توانند فضایی برای رشد کیست ها در بدن تان ایجاد کنند. اگر بدون نوشیدن قهوه نمی توانید روز را شروع کنید، بهتر است که این عادت را ترک کنید. غذاهای تند و تیز را کنار بگذارید. با خوردن غذاهای تند احتمال بیشتری وجود دارد در معرض ابتلا به کیست ها قرار بگیرید. استرس را کنار بگذارید در ستایش برنامه استرس یکی از دلایل وجود کیست است. از محیط های پر استرس دوری کنید. اگر مجبورید در این محیط ها باشید، راه های کاهش استرس را به کار بگیرید و ذهن تان را از موضوع استرس زا منحرف کنید. در کارهای روزانه تان برنامه ریزی داشته باشید. سبک زندگی شلوغ شهری می تواند یکی از دلایل ابتلا به کیست باشد. با برنامه ریزی هم به کارهای تان می رسید و هم استرس تان را کم می کنید. ورزش کنید بدو ورزش به جز این که روحیه تان را خوب می کند، تاثیر ویژه ای بر اثربخشی داروهایی که برای از بین بردن کیست های تان استفاده می کنید دارد. در واقع ورزش به آزاد شدن هورمون های تان کمک می کند. ترجیحا ورزش های سبک مثل پیاده روی، یوگا و ورزش های هوازی انجام دهید. جوگیر نشوید و وزنه برداری و زدن وزنه های سنگین فقط باعث می شود که کیست تان بترکد. *با تشکر از دکتر امین عزیزیان متخصص رادیولوژی