مجله سیب سبز: هر مادري كه به تازگي صاحب فرزند شده و به كوچولوي تازه واردش شير مي‌دهد، مي‌داند كه هيچ‌چيز مثل در آغوش گرفتن و شير دادن به كودك لذت‌بخش نيست اما مادران تازه كار مهارت لازم برای نگهداري و مراقبت از كودك را ندارند چون آگاهي چنداني درباره حالات طبيعي و غيرطبيعي نوزاد ندارند. يكي از مشكلات شايع بين بيشتر نوزادان استفراغ بعد از شير خوردن است. بعضي از والدين كودك وقتي با استفراغ كودك‌شان مواجه مي‌شوند دستپاچه شده و بلافاصله به پزشك مراجعه مي‌كنند و به‌دنبال راه چاره‌اي براي اين مشكل مي‌گردند؛ برعكس بعضي والدين فكر مي‌كنند استفراغ بعد از شير خوردن يك امر كاملا طبيعي است. اما چطور مي‌توان فهميد اصل موضوع كدام است؟ و بالاخره اين استفراغ بيماري است يا طبيعي؟ براي آگاهي بيشتر درباره اين موضوع پاي حرف‌هاي دكتر پريسا ضيغمي، متخصص كودكان و نوزادان نشسته‌ايم. تا چه زماني طبيعي است؟ علت اصلي استفراغ شيرخواران اختلال در مري است. در محل اتصال مري به معده دريچه‌اي وجود دارد كه اسفنكتر ناميده مي‌شود؛  اين دريچه در نوزادان بر خلاف بزرگسالان بسيار شل است و بعد از شير خوردن نوزاد به‌طور كامل بسته نشده و موجب مي‌شود شير از معده به مري و نهايتا به حلق برگشت پيدا كند. اين موضوع كاملا طبيعي است و به همين دليل نام اين پديده در شيرخواران را ريفلاكس فيزيولوژيك گذاشته‌اند. بالا آوردن نوزاد تا 4 ماهگي به اوج خودش مي‌رسد و اغلب تا 12 ماهگي برطرف مي‌شود ولي گاهي تا 24 ماهگي هم طول مي‌كشد اما اگر بيشتر از اين مقدار طول بكشد، حتما نياز به بررسي‌هاي بيشتري توسط پزشك دارد. چرا اتفاق مي‌افتد؟ استفراغ شيرخوران بيشتر به‌علت پرخوري است و اغلب مادراني كه به‌علت بالا آوردن شيرخوارشان به ما مراجعه مي‌كنند مادراني هستند كه به محض گريه كردن كودك به او شير مي‌دهند و متاسفانه بچه به پرخوري عادت مي‌كند. درست است كه ما توصيه مي‌كنيم هر وقت كودك گرسنه بود به او شير بدهيد ولي در مواقعي كه استفراغ مكرر و زياد است حداقل با يك فاصله‌گذاري 5/2 الي 3 ساعته مي‌توانيم مشكل را به راحتي كنترل كنيم.اگر كودك شما روند طبيعي رشد و نمو خود را طي مي‌كند، نشانه آن است كه كودك شير كافي دريافت مي‌كند و هيچ مشكلي وجود ندارد و نياز به هيچ دارو يا آزمايشي هم نيست. خوردني‌ها و نخوردني‌هاي مادر گاهي مصرف مواد‌غذايي توسط مادر باعث آلرژي يا حساسيت و ريفلاكس طولاني مدت در شيرخوار مي‌شود مثلا وقتي مادر شير يا لبنيات مي‌خورد مقداري از مواد داخل شير وارد شير خودش شده و درصورت حساسيت به مواد داخل شير كودك به آن واكنش نشان مي‌دهد. ما نمي‌توانيم لبنيات را به‌طور كامل از رژيم غذايي مادر حذف كنيم بلكه موقتا آن را حذف كرده يا ماده ديگري را جايگزين مي‌كنيم اما زماني كه ريفلاكس شديد است يا در مدفوع كودك خون ديده شده از شيرهاي هيپو آلرژيك كه حساسيت كمتري براي كودك دارند استفاده مي‌كنيم. به‌طور كلي مادران شيرده بايد از خوردن غذاهاي نفاخ و محرك پرهيز كنند. كودك را پرخور بار نياوريد  سعي كنيد كودك‌تان را به پرخوري عادت ندهيد زيرا پرخوري كودك به شكل عادت در آمده و در نهايت به چاقي او ختم مي‌شود. مادراني كه به زور به فرزندان‌شان غذا مي‌دهند به كودك آسيب مي‌رسانند. به‌خصوص در كودكاني كه بيش از يك سال سن دارند؛ اين موضوع اثرات رواني مخربي بر جاي مي‌گذارد چون در اين زمان شخصيت كودك در حال شكل‌گيري است و كودك مي‌خواهد استقلال خود را به‌دست گيرد و در نتيجه ممكن است لجباز شود. سرفه‌هاي مكرر را جدي بگيريد يكي از شايع‌ترين عواملي كه باعث مي‌شود ريفلاكس ادامه پيدا كند آلرژي و حساسيت به بعضي از مواد‌غذايي است. در اين موارد با حذف كردن ماده آلرژي‌زا يا جايگزين كردن آن با غذايي ديگر مي‌توانيم استفراغ شيرخوار را كنترل كنيم مثلا اگر كودك به پروتئين شير حساسيت دارد، مي‌توانيم با مشورت كردن با پزشك، شير ديگري را جايگزين كنيم. گاهي كودك دچار سرفه‌هاي مزمن و مكرر مي‌شود كه هر چه والدين به پزشكان متعدد مراجعه مي‌كنند، علت اين موضوع روشن نمي‌شود درحالي‌كه ممكن است علت بيماري ريفلاكس نوزاد باشد كه با درمان مناسب مشكل كاملا برطرف مي‌شود. كودكاني كه به‌دليل آسم مزمن يا سينوزيت زياد سرفه مي‌كنند نيز محتويات معده را بالا مي‌آورند پس با درمان سرفه، ريفلاكس ر ا هم درمان مي‌كنيم. شير خوار را در چه وضعيتي بخوابانيم؟ چگونگي خواباندن نوزاد براي جلوگيري از استفراغ بسيار كمك‌كننده است بيشتر مادران شيرخوار را به پشت مي‌خوابانند. چون شنيده‌اند كه كودك را نبايد روي شكم خواباند. در حقيقت اين گفته درست است و خواباندن نوزادان به شكم، احتمال مرگ آن‌ها در خواب را بيشتر مي‌كند اما بهتر است بعد از اتمام شيردهي و زماني كه كودك بيدار است و مادر هم در كنار اوست او را به حالت دمر( خوابیده روی شکم) خواباند يا اين‌كه شيرخوار را به پهلوي چپ خوابانده و يك بالش نازك زير سرش قرار دهيد در اين حالت سر كودك كمي بالاتر از بدن قرار گرفته و احتمال استفراغ كودك خيلي كمتر مي‌شود. كدام استفراغ سالم است‌؟ در استفراغ‌هاي طبيعي شيرخوار، علائمي از كاهش وزن و بي‌اشتهايي ديده نمي‌شود و كودك شير را به‌صورت پنيري بالا مي‌آورد ولي در استفراغ‌هاي مرضي ريفلاكس به‌صورت مزمن و چندين بار در روز بوده و حالت پنيري هم ندارد و شايد با علائمي از قبيل خس‌خس سينه،‌ تنگي نفس، وزن نگرفتن مناسب و حتي سرفه‌هاي طولاني مدت همراه باشد. اين 2 اصل را فراموش نكنيد شیر‌خواران هنگام شیر خوردن، هوای زیادی را وارد معده می كنند. هوای بلعیده شده توسط كودك باعث نفخ او می‌شود و نفخ می‌تواند یكی از عوامل مستعد‌كننده ريفلاكس شیر خوار باشد. با رعایت عوامل زیر نفخ و استفراغ كودك كمتر می‌شود: - بعد از اتمام شیردهی، كودك را به آغوش گرفته و سرش را روی شانه‌تان قرار دهید و به آرامی پشت او را نوازش كنید تا هوای معده‌اش خارج شود. با این كار راه گوارشی كاملا باز شده و هوای بلعیده شده از طریق دهان خارج می‌شود اين عمل معمولا با بالا آوردن كمی شیر همراه است پس بهتر است روی سر شانه‌تان یك دستمال یا پارچه قرار دهید كه لباس‌تان كثیف نشود! - حداكثر تا 02 دقیقه بعد از اتمام شیر خوردن كودك 2 تا 3 بار بادگلو می‌زند. سعی كنید قبل از این زمان كودك را به پشت نخوابانید زیرا خروج هوای بلعیده شده كمی دشوارتر می‌شود شیر‌خوار را به حالت ایستاده یا در حالت دمر (خوابیده روی شكم) قرار دهید و در این حالت حتما مواظب كودك خود باشید.