به گزارش روزچهارشنبه ایرناازتارنمای خبری سازمان یونسکو، در 19 می 2017 حسن روحانی رئیس جمهوری ایران برای یک دوره چهارساله دوم انتخاب شد.ازجمله چالش هایی که وی با آن روبرو خواهد شد، دستیابی به گذار آغاز شده کشور به سمت اقتصاد دانش بنیان است؛ در حالی که جذب سرمایه گذاری خارجی کاهش یافته است.این گزارش با بیان اینکه اقتصاد ایران به رشد مثبت در سال 2016 (در حدود 6.4 درصد) بازگشت، می افزاید: این جهش تا حد زیادی به صادرات بالای نفت نسبت داده می شود که حاصل تائید توافق هسته ای در ماه جولای 2015 توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد است. به گفته بانک جهانی، ادغام بخش بانکی ایران با سامانه بانکداری جهانی کند است و این امرمانع سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران و تجارتی که برای توسعه بخش غیرنفتی بسیار مهم خواهد بود، می شود. ***تمرکز بر استفاده از سرمایه انسانی برای ایجاد ثروتگزارش علمی یونسکو یادآوری می کند که در سال 2005، دولت ایران گذار به سمت اقتصاد دانش بنیان تا افق 2025 را هدف گذاری کرد. این انتقال در اولویت قرار گرفت و پس از تحریم های بین المللی از سال 2006 به تدریج سخت شد. در فوریه سال 2014، آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران آنچه که ایشان به نام «اقتصاد مقاومتی» که یک برنامه اقتصادی دفاعی متمرکز بر نوآوری و وابستگی کمتر به واردات است و از اصول سند چشم انداز 2025 بشمار می رود، معرفی کرد.سند چشم انداز 2025 سیاست گذاران را به چالش کشید تا فراتر از صنایع استخراجی، نگاهی به سرمایه انسانی در این کشور برای خلق ثروت داشته باشند. این امر منجر به اتخاذ اقدامات تشویقی برای افزایش دانشجویان دانشگاه و محققان دانشگاهی از یک سو، و تشویق هدفمند دانشجویان به سمت حل مشکلات و توسعه صنعتی منجر شد.برای مثال، به منظور دستیابی به این هدف 50 درصد تحقیقات دانشگاهی به سمت نیازهای اجتماعی و اقتصادی و حل مسائل که در برنامه پنج ساله پنجم (2010-2015)بر آن تاکید شده بود، اختصاص یافت. همچنین در نتیجه آن، مراکز تحقیقاتی و فناوری در پردیس ها به توسعه روابط صنعت و دانشگاه تشویق می شدند.این گزارش ادامه می دهد: سند چشم انداز 2025 یک سرمایه گذاری سه میلیارد و 700 میلیون دلاری تا سال 2025 برای تامین مالی گذار به یک اقتصاد دانش بنیان را فراهم می کند که کمی بیش از یک سوم (یک میلیارد و 300 میلیون دلار) آن از منابع خارجی است. تاکنون سرمایه گذاری خارجی کاهش یافته است و از 2006 به کمتر از یک درصد از تولید ناخالص داخلی و در واقع نیم درصد در سال 2014 رسیده است. بخش مهمی از سه میلیارد و 700 میلیون دلار سرمایه گذاری باید به شرکت های دانش بنیان و سرمایه گذاری در تحقیقات و تجاری سازی نتایج تحقیقات اختصاص یابد.این گزارش می افزاید: قانونی درسال 2010 تصویب شد که بر اساس آن صندوق نوآوری و شکوفایی تاسیس شد. به گفته بهزاد سلطانی مدیرعامل این صندوق چهار میلیارد و 600 میلیون ریال (حدود 171 میلیون و 400 هزار دلار آمریکا) به 100 شرکت دانش بنیان تا پایان سال 2014 ارایه شده است.مخارج داخلی پژوهش در ایران هفت صدم درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 2008 و سه صدم درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 2012 بود. دولت بودجه محدود خود را به حمایت از شرکت های نوآورانه کوچک و رشد کسب و کار و پارک های علم و فناوری هزینه کرد، یعنی شرکت هایی که جوانان دانش آموخته را استخدام می کنند. ***اکثر شرکت ها با فناوری پیشرفته، دولتی هستندگزارش علمی یونسکو تاکید می کند: از میان 37 صنعتی که سهام آنها در بورس اوراق بهادار تهران معامله می شود، صنایعی چون پتروشیمی، خودروسازی، معدن، فولاد، آهن، مس، کشاورزی و صنایع مخابرات قرار دارند که «یک وضعیت منحصر به فرد در خاورمیانه» بشمار می رود.در برنامه پنجم توسعه پنج ساله کشور (2010-2015)، یک صندوق توسعه ملی تاسیس شد تا برای متنوع کردن اقتصاد ایران تلاش کند. در سال 2013 این صندوق موفق به دریافت 26 درصد از درآمد نفت و گاز شد.با وجود برنامه ریزی برای خصوصی سازی 80 درصد صنایع و شرکت های دولتی تا سال 2014، بسیاری از شرکت های فن آوری بالا از جمله در صنعت خودرو و داروسازی، دولتی باقی مانده اند. تخمین می زنیم که 30 درصد بخش خصوصی در بازار دارویی ایران فعالیت می کند.درگزارش یونسکو به مصاحبه رئیس جمهوری ایران در سپتامبر 2013 با شبکه ان.بی.سی، مبنی بر اینکه دسترسی به اینترنت گسترده برای توسعه اقتصاد دانش بنیان ضروری است، اشاره شده و آمده است که رئیس جمهوری ایران خود را متعهد به گسترش دسترسی به اینترنت می داند.این گزارش به نقل از رئیس جمهوری ایران می افزاید: در جهان امروز داشتن دسترسی به اطلاعات، گفت وگوی آزاد و تفکر آزادانه حق همه مردم از جمله ایرانیان است. مردم باید تا سال 2016 دسترسی کامل به تمام اطلاعات در سراسر جهان داشته باشند. ***افزایش ثبت نام دانشگاه هااین گزارش ادامه می دهد: در چارچوب اهداف سند چشم انداز 2025، سیاست گذاران تلاش هماهنگی برای افزایش تعداد دانشجویان و محققان دانشگاهی کردند.این موضوع منجر به افزایش شدید تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی شد. بین سال های 2007 و 2013، ثبت نام در دانشگاه های دولتی و خصوصی در کشور به ترتیب به 2.8 و 4.4 میلیون تن افزایش یافت که تعداد زنان در سال 2007 بیش از مردان بود. در سال 2011 نیز حدود 45 درصد از دانش آموزان در دانشگاه های خصوصی ثبت نام کردند.ثبت نام در بسیاری از زمینه ها افزایش یافته است. محبوب ترین رشته ها در سال 2013 علوم اجتماعی (1.9 میلیون دانش آموز شامل 1.1 میلیون زن ) و مهندسی (1.5 میلیون از جمله 373 هزار و 415 زن) هستند. زنان همچنین دو سوم از دانشجویان پزشکی را تشکیل می دهند.یک هشتم دانشجویان کارشناسی به کارشناسی ارشد و دکتری می روند. این نرخ با جمهوری کره (یک هفتم) و ژاپن (یک دهم) قابل مقایسه است. ***علوم و مهندسی دانش آموختگان بیشتری جذب می کندگزارش یونسکو می افزاید: تعداد دانش آموختگان دکتری با سرعت مشابه با ثبت نام کلی دانشگاه افزایش یافته است. علوم طبیعی و مهندسی به شکل فزاینده ای در میان هر دو جنس محبوب هستند، اگرچه مهندسی یک میدان مردسالار باقی مانده است.در سال 2012، زنان یک سوم از دانش آموختگان دکتری به ویژه در حوزه سلامت (40 درصد)، علوم طبیعی (39٪)، کشاورزی (33٪) و علوم انسانی و هنر (31٪) تشکیل می دادند.بر اساس گزارش موسسه آمار یونسکو، 38 درصد از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری رشته های علوم و فناوری را در سال 2011 انتخاب کردند.این گزارش ادامه می دهد: از دیگر توسعه های جالب توجه این است که در حالی که سهم زنان دانش آموخته دکتری در بخش بهداشت و درمان بین سال های 2007 و 2012 ثابت باقی مانده است (38-39 درصد)، در سه حوزه عمده دیگر افزایش یافته است که بیشترین آنها در علوم کشاورزی از چهار درصد به 33 درصد بود. همچنین یک افزایش قابل توجه در حوزه علوم از 28 درصد به 39 درصد و مهندسی از هشت درصد به 16 درصد ثبت شده است. ***افزایش شدید گروههای پژوهشیبراساس گزارش موسسه آمار یونسکو، تعداد محققان (تمام وقت) از 711 به 736 در هر یک میلیون تن بین سال های 2009 و 2010 افزایش یافته است که معادل افزایش افزون بر دو هزار محقق در یک سال یعنی از 52 هزار 256 به 54 هزار 813 پژوهشگر است. میانگین جهانی یک هزار و 83 محقق در یک میلیون نفر است. یک چهارم محققان ایرانی یعنی 26 درصد زن هستند که رقمی نزدیک به میانگین جهانی 28 درصد است.این گزارش اضافه می کند: در سال 2008، نیمی از محقققان (51.5 درصد) در دانشگاه ها، یک سوم (33.6 درصد) در بخش دولتی و کمتر از یک هفتم (15 درصد) در بخش خصوصی به کار گرفته شدند. در بخش اداری نیز 22 درصد محققان در سال 2013 زن بودند، موقعیتی معادل ایرلند، ایتالیا و نروژ.این گزارش نتیجه گیری می کند که بررسی داده های یاد شده از جذب بیش از پیش محققان در بخش خصوصی حکایت دارد. در سال 2006 تا 2001 تعداد شرکت هایی که از توسعه فعالیت های تحقیقاتی خبر دادند بیش از دو برابر افزایش یافت و از 30 هزار و 935 به 64 هزار 642 رسید. افزایش تحریم ها از 2011 اقتصاد ایرانیان را به تمرکز بر بازارهای داخلی هدایت کرد و ایجاد موانع واردات خارجی، شرکت های دانش محور را به بومی سازی تولید تشویق کرد. ***تعهد به گشایشاین گزارش اضافه می کند: در سال 2013، دانشگاه های ایران از حدود 14 هزار دانشجوی خارجی که به طور عمده از افغانستان، عراق، پاکستان، سوریه و ترکیه بودند، استقبال کرد. در برنامه پنج ساله پنجم هدف گذاری برای جذب دانشجویان خارجی تا 25 هزار دانشجو تا سال 2015 تعیین شده است.این گزارش با اشاره به سخنرانی حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در سال 2014 در دانشگاه تهران، به خواست وی مبنی بر تعامل قوی تر با جهان خارج اشاره کرد و به نقل از وی افزود: برای پیشرفت های علمی باید به جهان متصل شد. ما باید روابط خود را با جهانیان نه فقط در دیپلماسی، بلکه در زمینه های اقتصاد، علم و تکنولوژی نیز حفظ کنیم. من فکر می کنم که باید اساتید خارجی را به ایران دعوت و اساتید خود را به خارج از کشور اعزام کنیم. همچنین یک دانشگاه انگلیسی زبان برای جذب دانشجویان خارجی احداث کنیم.دراین گزارش همچنین بااشاره به تلاش ایران برای تقویت همکاری خود با کشورهای در حال توسعه، از افزایش تعداد مقالات علمی ازسال 2005 خبر داده ومی افزاید: امروزه دانشمندان ایرانی مقالات زیادی در حوزه شیمی، مهندسی، علوم زیستی و فیزیک در مجلات بین المللی منتشر می کنند. این روند نشان از این واقعیت دارد که دانشجویان دکتری در ایران نیاز به انتشار مقالات خود در درگاه های علمی دارند.اروپام***2090**1590مترجم: سعید زارع کندجانی انتهای پیام /*