بیاد استادان فرامرز پایور و مجید نجاحی سنتورنوازان برجسته کشور

استاد پایور اگر چه در نگاه عام به عنوان سنتور نواز برجسته شناخته شده اما با تحقیقات گسترده ای که در زمینه موسیقی ایرانی بویژه نوازندگی این ساز انجام داد، فصل تازه ای در هنر مذکور گشوده است. فرامرز پایور در بهمن سال 1311 خورشیدی از یک خانواده هنرمند در تهران زاده شد. پدرش علی پایور، هنرمند نقاش و استاد زبان فرانسه در دانشگاه تهران و پدربزرگش مصورالدوله، نقاش چیره‌دست دوره قاجار بود که با نواختن ویولن، سنتور و سه‌تار آشنایی داشت. فرامرز نوجوان در این فضا به موسیقی علاقه مند شد و در 17 سالگی نزد استاد ابوالحسن صبا نواختن سنتور را آغاز کرد در مدت 6 سال ردیف موسیقی را فراگرفت و به بهترین هنرجوی سنتور استاد تبدیل شد و تا درگذشت او در سال 1336 همچنان از محضرش بهره برد. وی پس از آن نزد استادانی چون عبداله دوامی، موسی معروفی و نورعلی‌خان برومند به فراگیری ردیف درویش‌خان و ردیف میرزا عبدالله پرداخت. استاد پایور از سال 1333، کار خود را در وزارت فرهنگ و هنر وقت و از سال 1337 آموزش سنتور را در هنرستان عالی موسیقی ملی آغاز کرد. او نخستین سنتورنوازی بود که روی سنتور نواسازی می‌کرد و تنها در پی بداهه‌نوازی نبود. **فعالیت های هنری استاد پایور بیش از یکهزار و 500 ساعت اجرای گروهی و فردی روی صحنه‌های داخل و خارج از کشور، آهنگ‌سازی و تنظیم قطعات فراوان موسیقی، تربیت صدها شاگرد از چهار نسل متوالی، نت‌نویسی قطعات فراوانی از پیشینیان، حضور در هنرستان و هنرکده موسیقی ملی، اداره هنرهای زیبا و واحد موسیقی رادیو تلویزیون ملی ایران، نگارش کتب آموزشی سنتور ، نظارت بر کار گروه‌های دیگر و ... را می توان از جمله فعالیت های این استاد فقید دانست. از تالیفات این هنرمند نیز می توان به 'دستور سنتور'، 'سی قطعه چهارمضراب برای سنتور'، 'هشت آهنگ برای سنتور'، 'پرنیان (دونوازی برای تار و سنتور)'، 'گفتگو (دو نوازی برای ویلن و سنتور)'، 'ردیف (چپ‌کوک) برای سنتور'، 'مجموعه پیش درآمد و رنگ برای سنتور'، 'قطعات موسیقی مجلسی'، 'فانوس'، 'تئوری موسیقی'، 'رِنگ شهرآشوب'، 'دوره ابتدایی'، 'رهگذر (دونوازی برای سنتور و فلوت)'، 'ردیف آوازی و تصانیف قدیمی به روایت استاد عبدالله دوامی'، 'ویرایش مجدد دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا'، 'فالگوش (هفت قطعه برای سنتور)'، 'چهل قطعه برای سنتور'، 'ردیف استاد ابوالحسن صبا برای سنتور چپ کوک'، و غیره اشاره کرد. وی در طول فعالیت هنری با هنرمندان بسیار از جمله رحمت الله بدیعی، هوشنگ ظریف، جلیل شهناز، اصغر بهاری، حسین تهرانی، محمد اسماعیلی، عبدالوهاب شهیدی، محمدرضا شجریان، محمود خوانساری، شهرام ناظری و ... همکاری داشت. حسین معصومی نوازنده و مدرس سنتور در گفت و گو با ایرنا از استاد پایور به عنوان یکی از نخستین رواج دهندگان گروه‌نوازی با ساختار سازهای ایرانی یاد کرد و افزود: این هنرمند فقید با دانش وسیعی در زمینه موسیقی و دغدغه های فراوان توانست بسیاری از آموخته‌های خود از استادانی چون صبا و دوامی و برومند را در قالب کتاب سامان دهی کند که ردیف پایور برای سنتور و همچنین نت نویسی نزدیک به 200 تصنیف به روایت استادش عبدالله خان دوامی از آن جمله است. وی یاد آور شد: استاد پایور در دهه 1360 به همراهی جلیل شهناز، علی اصغر بهاری، محمد موسوی و محمد اسماعیلی، «گروه اساتید» را تشکیل داد و سرپرستی، آهنگ‌سازی و نوازندگی سنتور را در آن به عهده گرفت که در واقع توسط گروه مذکور فصل جدیدی در فعالیت های هنری خود ایجاد کرده و آثار ماندگاری به خوانندگی محمدرضا شجریان و شهرام ناظری ارائه داد. استاد معصومی تلاش‌های زنده یاد پایور را پلی بین میراث صبا و مرتضی محجوبی ارزیابی کرد و گفت: در حدود 15سال فاصله زمانی بین این دو هنرمند، استاد پایور تقریبا تنها موسیقیدانی بود که کار جدی و پی‌گیر در زمینه موسیقی اصیل انجام داد. این استاد 52 ساله چهارمضراب های استاد پایور را از نظرتنوع ملودی ها، ارتباط جملات ریتم ، مضراب نوازی و به لحاظ فرم یکی از شاهکارهای چهارمضراب سازی دانست و خاطر نشان کرد که برای تدریس آنها باید شناخت کافی به کیفیت جمله بندی قطعات داشت. **آلبوم‌ها 'کنسرتینو برای سنتور و ارکستر'، 'عود من خداحافظ'، 'نگاه گرم تو' (زندگی)، 'بی تو به سر نمی‌شود'، مجموعه موسیقی تصویری'، 'خلوت گزیده'، 'راز دل (خون جوانان وطن)، 'انتظار دل'، 'یوسف گم‌گشته'، 'دل شیدا'، 'لیلی و مجنون'، 'آلبوم آموزشی دستور سنتور'، 'سی قطعه چهارمضراب'، 'شهرناز'، 'پرنیان'، 'ضرباهنگ'، 'شهرآشوب'، 'دلنواز'، 'کرشمه'، 'پریزاد'، 'دلکش'، 'رهاورد'، 'چهارباغ'، 'ضرب اصول'، 'حاصل عمر'، 'حکایت دل'، 'پراکنده'، 'ارغوان'، 'شب مهتاب'، 'نوای دل'، بداهه نوازی نوا'، 'راست پنجگاه'، 'رنگ شهر آشوب'و ... از آثار شنیداری استاد پایور است. استاد پایور در 18 آذر 1388 در بیمارستان شهید باهنر اقدسیه تهران به علت ایست قلبی و مشکل تنفسی درگذشت و با حضور هنرمندان و دوستداران فرهنگ و هنر در قطعه هنرمندان بهشت زهرا آرام گرفت. به گزارش ایرنا بیستم بهمن ماه همچنین هشتاد و سومین زاد روز استاد دیگر سنتور مجید نجاحی است که با 'ویبراسیون' (لرزش) برروی سیمهای سنتور فصلی نو در بحث 'شیرین نوازی' در موسیقی ایرانی گشود. سنتور در یک نگاه از سازهای آسان به نظر می آید و بسیاری از افراد ناآشنا به موسیقی بر این خیالند که می توانند براحتی نواختن آن را بیاموزند اما به رغم این تصور، وجود 72سیم و 18 خرک (ثابت و متحرک) از سنتور ساز دشواری ساخته و ایجاد صدای دلنشین نیازمند ممارست و تمرینهای پیوسته است. با این حال نوازندگان برجسته ای در یک قرن اخیر در کشور بودند که با سنتور دلنشین شان بخش عمده ای از زیبایی موسیقی ایرانی را بخود اختصاص داده اند که از آن جمله اند: سماع حضور، حبیب سماعی، ابوالحسن صبا، غباس زندی، فرامرز پایور، رضا ورزنده، منصور صارمی، پرویز مشکاتیان، رضا شفیعیان، محمد حیدری و ... در میان این استادان مجید نجاحی و فضل الله توکل به خاطر ویبراسیون های بجا و زیبا به سنتور نوازان منحصر بفرد تبدیل شدند و حتی شنوندگان غیر متخصص هم ساز آنان را تشخیص می دهند. مجید نجاحی در بیستم بهمن ماه 1313 خورشیدی در یکی از کوچه‌های اطراف میدان بهارستان دیده به جهان گشود و تحصیلات ابتدایی را در مدرسه پروانه گذراند و همکلاس شدن با پرویز یاحقی او را به موسیقی علاقه مند کرد. پس از گذراندن دوران متوسطه و دانشگاه و خدمت سربازی، به استخدام بانک در آمد و بعد به اداره برق تهران منتقل و در سال 1360با سمت ریاست اداره خدمات عمومی برق شمیران بازنشسته شد. **آغاز فعالیت حرفه ای استاد نجاحی پس از پنج سال نواختن سنتور، با شادروان حسین قوامی آوازه خوان صاحب نام آشنا شد و این آشنایی پنجره‌ای را برایش گشود و پس از چندی با احمد عبادی و مرتضی‌خان محجوبی و نورعلی‌خان برومند و استادان دیگر آشنا و از وجود آنها بهره گرفت. استاد نجاحی در برنامه گلها و تکنوازان با هنرمندان برجسته ای از قبیل حسین قوامی، اکبر گلپایگانی، محمدرضا شجریان، محمود خوانساری، ایرج، عبدالوهاب شهیدی، پرویز یاحقی، حبیب الله بدیعی، علی تجویدی، مهدی خالدی، همایون خرم، جلیل شهناز، فرهنگ شریف، لطف الله مجد، احمد عبادی و... همکاری کرد. وی برای شناساندن موسیقی اصیل و سنتی ایران و معذفی سنتور به عنوان ساز ملی مسافرتهای فراوانی به کشورهای آلمان، آمریکا، انگلستان، ایتالیا، ترکیه، افغانستان، بحرین و کویت کرد. استاد مجید نجاحی پس از انقلاب عمدتا به تدریس پرداخت و کمتر اجرای صحنه‌ای داشت. او بامداد صبح پنج شنبه ۲۱ مرداد ۱۳۹۵ در 82سالگی درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا بخاک سپرده شد. خبرنگار: زهره کرمی**انتشار دهنده: محسن حسن نیا 7330/1899 انتهای پیام /*