در اين نوشتار سعي شده است با نگرش متفاوت به علل توسعه‌نيافتگي صنعت جهانگردي و مهمان‌نوازي در ايران پرداخته شود و چرايي ضعف صنعت گردشگري ايران مورد ارزيابي قرار بگيرد. در علل توسعه‌نيافتگي صنعت جهانگردي و به‌زعم برخي گردشگري، عوامل گوناگوني تأثيرگذارند كه در ابتدا بايد به 2 گروه اصلي عوامل داخلي (در سطح كشور يا به‌عبارتي ملي) و عوامل بيروني (بيرون از مرزهاي سياسي ايران) اشاره كنيم. از عواملي كه در توسعه‌نيافتگي گردشگري ايران بايد مورد توجه قرار گيرد، موقعيت جغرافيايي ايران با تأكيد بر موقعيت نسبي است. منظور از موقعيت نسبي مكان و جايي است كه يك پديده يا مكان در مقايسه با ساير مكان‌ها استقراريافته است كه در مورد ايران همسايگي با افغانستان و پاكستان در شرق، عراق و تركيه در غرب، تركمنستان و آذربايجان، ارمنستان و نخجوان در شمال، از طريق خشكي مصداق پيدا مي‌كند و با پهنه‌هاي آبي خزر در شمال و خليج‌فارس و درياي عمان در جنوب مرتبط است. آنچه به‌عنوان يك عامل در كنار ساير عوامل در سرنوشت توسعه در ايران و توسعه صنعت جهانگردي به شكل خاص نقش داشته، موقعيت نسبي ايران است. به‌طور خلاصه بايد به اين نكته اشاره كرد كه در درجه نخست تصوير ذهني ايجاد‌شده از مقصد گردشگري علاوه بر فاكتورهاي متعدد، به‌شدت از موقعيت جغرافيايي آن تأثير مي‌پذيرد و از سوي ديگر مهم‌ترين بازار جهانگردي يا گردشگري هر مقصد، همسايه‌هاي آن كشور هستند. ايران از نظر موقعيت نسبي براي اين فعاليت مهم داراي ضعف اساسي است و براي رسيدن به توسعه مطلوب گردشگري موقعيت نسبي ضعيفي دارد. اغلب نيز بدون توجه به اين مهم به‌دنبال توسعه جهانگردي و بعضا مقايسه ايران با بسياري از مقصدهاي اصلي جهان هستند و كشورهاي همسايه ايران علاوه بر اينكه شرايط و توان لازم براي تبديل‌شدن به بازار مهم جهانگردي براي ايران را ندارند، به‌دليل شرايط سياسي، اقتصادي و امنيتي در ايجاد تصوير ذهني از ايران در بازارهاي جهاني نقشي منفي دارند.